خانواده و جنسیت
اسفندیار غفاری نسب؛ رعنا محمدتقی نژاد اصفهانی
چکیده
هدف این مقاله، تأمل انتقادی دربارۀ زندگی روزمرۀ زنان از خلال مطالعۀ تجربه کافه‌‌نشینی و بررسی این نکته است که چگونه این امر سبب تغییر در بازتعریف زنانگی شده است. میشل دوسرتو چارچوب مفهومی مناسبی را برای درک تولید فضای شهری و تجربۀ آن ازطریق فعالیتهای روزمرۀ ساکنان یک شهر ارائه میدهد. روششناسی استفاده‌شده، مردم‌‌نگاری ...
بیشتر
هدف این مقاله، تأمل انتقادی دربارۀ زندگی روزمرۀ زنان از خلال مطالعۀ تجربه کافه‌‌نشینی و بررسی این نکته است که چگونه این امر سبب تغییر در بازتعریف زنانگی شده است. میشل دوسرتو چارچوب مفهومی مناسبی را برای درک تولید فضای شهری و تجربۀ آن ازطریق فعالیتهای روزمرۀ ساکنان یک شهر ارائه میدهد. روششناسی استفاده‌شده، مردم‌‌نگاری انتقادی است. دادههای پژوهش شامل طیف گسترده‌‌ای از مشاهده‌های غیرمستقیم و مشارکتی، یادداشت‌‌های میدانی و مصاحبه‌‌های ساخت‌نیافته است که با استفاده از تحلیل تماتیک، سه مقولۀ مرکزی (کافه بهمنزلۀ مکان سوم، زنانگی بهمنزلۀ تعارض و تجربۀ زنانگی جدید در فضا) به دست آمد. نتایج نشان می‌دهند حضور زنان (چه مصرف‌کننده و چه تولیدکنندۀ فضا) در کافه‌‌ها سبب شکل‌‌گیری عاملیت انتخاب و کنشگری بیشتری در آنها شده است و تجربه‌‌های رهایی‌‌بخشی را به دست آوردند که تعریف آنها از زنانگی سنتی را به چالش می‌‌کشد. خوانش دوسرتویی این بررسی نشان میدهد زنان در فضاهای عمومی بهمنزلۀ یک کنشگر فعال حاضر میشوند و به‌نوعی به مدیریت فضا می‌‌پردازند؛ آنها فعالانه در برساخته‌‌شدن فضا و هویت جدیدشان سهم دارند و در پی مطالبه‌‌گری خود از حق برابری در شهرند.
خانواده و جنسیت
موسی عنبری؛ سمیه حقی
چکیده
شادی و شادزیستی از معیارهای مهم توسعۀ اجتماعی و فرهنگی یک کشور و نشان‌دهندۀ سلامت جسمی و روحی اعضای جامعه به‌ویژه زنان است. بخشی از شادی زنان در پرتو ایفای نقشهای متعدد آنها در عرصۀ زندگی خانوادگی و اجتماعی تجلی مییابد. پژوهش حاضر تحولات نقشهای خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی زنان روستای دهستان جوشق را مطالعه ...
بیشتر
شادی و شادزیستی از معیارهای مهم توسعۀ اجتماعی و فرهنگی یک کشور و نشان‌دهندۀ سلامت جسمی و روحی اعضای جامعه به‌ویژه زنان است. بخشی از شادی زنان در پرتو ایفای نقشهای متعدد آنها در عرصۀ زندگی خانوادگی و اجتماعی تجلی مییابد. پژوهش حاضر تحولات نقشهای خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی زنان روستای دهستان جوشق را مطالعه نموده است. درک بومی زنان از مفهوم شادی و پیامدهای تحولات نقشی در میزان شادی زنان، از دیگر اهداف این پژوهش بوده است. این مطالعۀ کیفی، حاصل حضور 5ماهۀ پژوهشگران در 6 روستای این دهستان است. مصاحبه‌‌های فردی و گروهی، با روش نظریۀ بنیانی تجزیه و تحلیل شده‌اند. طبق یافته‌ها، نقشهای انتسابی و اکتسابی سه نسل از زنان دستخوش تحولات اساسی شده است. تحولات نقشی با کاهش سطح تعاملات و همکاریهای زنان، افزایش وابستگی آنها به نهادهای بیرونی و از بین بردن خودکفایی اقتصادی، از میزان شادی آنها کاسته است. دگرگونی نقشی در کنار سایر شرایط علّی ازجمله کاهش فعالیتهای کشاورزی، بروز تجملگرایی، غلبۀ فردگرایی، کاهش تعاملات خودانگیخته و ... در کاهش میزان شادی این گروه از زنان اثرگذار بوده است.
خانواده و جنسیت
هدایت الله نیکخواه؛ مصطفی ظهیری نیا؛ سیده مهدیه اعلم کمالی
چکیده
این پژوهش، با روش توصیفی - تحلیلی و پیمایشی، عوامل مؤثر بر مشارکت زنان روستایی در مدیریت مصرف آب خانگی در شهرستان میناب را بررسی کرده است. جامعۀ آماری را زنان روستایی چهار روستای شهرستان میناب (روستاهای تنبک، نصیرایی، باغگلان و گورزانگ) تشکیل میدهد که در معرض خشکسالی بیشتری بوده‌اند. برای تعیین حجم نمونه براساس فرمول کوکران، 300 نفر ...
بیشتر
این پژوهش، با روش توصیفی - تحلیلی و پیمایشی، عوامل مؤثر بر مشارکت زنان روستایی در مدیریت مصرف آب خانگی در شهرستان میناب را بررسی کرده است. جامعۀ آماری را زنان روستایی چهار روستای شهرستان میناب (روستاهای تنبک، نصیرایی، باغگلان و گورزانگ) تشکیل میدهد که در معرض خشکسالی بیشتری بوده‌اند. برای تعیین حجم نمونه براساس فرمول کوکران، 300 نفر از زنان روستایی 15تا60 سال روستاهای ذکرشده بهصورت نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای و تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه است. برای تجزیه وتحلیل دادهها از نرمافزار spss، برای تعیین روایی پژوهش از روایی صوری، برای تعیین پایایی آن از آلفای کرونباخ و برای سنجش متغیر مشارکت از رویکرد مشارکت عینی و ذهنی استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان دادند متغیرهای تأثیرگذار و تبیینکنندۀ مشارکت زنان روستایی به ترتیب شامل حمایت سازمانی، ارزشها و هنجارهای سنتی و میزان درآمد است. همچنین حمایت سازمانهایی مانند شورا، دهیاری و ... تأثیر مثبتی بر مشارکت زنان دارد و ارزشها و هنجارهای سنتی، مانع جدی بر سر راه مشارکت زنان است.
خانواده و جنسیت
اعظم نقوی؛ فهیمه زمانی فروشانی
چکیده
مراقبان خانگی در تمام دنیا در کنار متخصصان نظام سلامت از بیماران مراقبت می‌کنند؛ اما برای این مراقبت حقوقی دریافت نمی‌کنند و در بیشتر موارد نیازهای آنها نادیده گرفته میشود. هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ تجربۀ مادران دارای فرزند توانخواه از خستگی یا رضایت ناشی از شفقت‌ورزی است. روش انجام این پژوهش کیفی و از نوع تحلیل مضمون براون و کلارک ...
بیشتر
مراقبان خانگی در تمام دنیا در کنار متخصصان نظام سلامت از بیماران مراقبت می‌کنند؛ اما برای این مراقبت حقوقی دریافت نمی‌کنند و در بیشتر موارد نیازهای آنها نادیده گرفته میشود. هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ تجربۀ مادران دارای فرزند توانخواه از خستگی یا رضایت ناشی از شفقت‌ورزی است. روش انجام این پژوهش کیفی و از نوع تحلیل مضمون براون و کلارک است. برای این منظور دو مجموعه از دادهها تجزیه و تحلیل شدند. مجموعۀ اول دادهها براساس مصاحبۀ عمیق با 12 مادر بود که دست‌کم یک فرزند توانخواه داشتند و به روش نمونهگیری گلوله‌برفی انتخاب شدند و مجموعۀ دوم از دادهها براساس خاطرات 8 مادر توانخواه بود که در کانال رسمی یکی از انجمن‌‌های خیریه منتشر شده بود. یافتههای به‌دست‌آمده در این پژوهش در سه مضمون اصلی گذار از هویت مادرانه به هویت مراقب، حمایت ادراک‌شده و برکت نگهداری از فرزند دسته‌بندی شد. براساس یافتههای به‌دست‌آمده مصاحبه‌شوندگان ابتدا گذاری ناگهانی از هویت مادرانه به مراقبتی داشته‌اند و همزمان با این گذار حمایت اجتماعی کمی را ادراک می‌کنند. مادران فعالانه به‌دنبال درمان‌اند و با در پیش گرفتن راهبردهای معنوی یا فردی با این گذار سازگار میشوند و رضایت ناشی از شفقت را تجربه می‌کنند. نتایج پژوهش می‌توانند در تهیۀ پروتکل‌‌های مداخله‌‌ای برای تسهیل فرایند سازگاری با تغییرات عمیق در روال زندگی مادران مراقب و توانمندسازی آنها برای گذاری موفق کمک کنند.
خانواده و جنسیت
مهری شمس قهفرخی
چکیده
هدف این مطالعه، تعیین عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایۀ چهارم در درس ریاضیات با تأکید بر اشتغال مادران است؛ عواملی مانند تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، جنس و منابع آموزشی در خانه و محل مدرسه. بدین منظور از دادههای تیمز[1] سال 2015 ایران استفاده شده است. ارتباط بین موفقیت در درس ریاضیات و متغیرهای ذکرشده در سطح دانش‌آموز و ...
بیشتر
هدف این مطالعه، تعیین عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایۀ چهارم در درس ریاضیات با تأکید بر اشتغال مادران است؛ عواملی مانند تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، جنس و منابع آموزشی در خانه و محل مدرسه. بدین منظور از دادههای تیمز[1] سال 2015 ایران استفاده شده است. ارتباط بین موفقیت در درس ریاضیات و متغیرهای ذکرشده در سطح دانش‌آموز و مدرسه، با الگوی خطی سلسلهمراتبی دوسطحی و با استفاده از نرمافزار HLM بررسی شد.یافته‌ها نشان دادند در سطح دانش‌آموز، اشتغال مادران، جنس و دسترسی به منابع آموزشی در خانه، ارتباطی با پیشرفت تحصیلی فرزندان ندارند؛ اما بالابودن تحصیلات پدر و مادر سبب افزایش پیشرفت تحصیلی فرزندان میشود. همچنین نشان داده شد نمرات ریاضی دانش‌آموزان در مدارس مختلف تفاوت دارد و دانش‌آموزان تحصیلکننده در مدارس شهری نسبت به دانش‌آموزان تحصیلکننده در مدارس روستایی نمرۀ بیشتری در درس ریاضیات کسب کردهاند. در کل، متغیرهای سطح اول (دانش‌آموز) تغییرپذیری بیشتری را نسبت به متغیر سطح دوم (مدارس) تبیین میکند. [1] مطالعۀ بینالمللی روند آموزش ریاضیات و علوم
خانواده و جنسیت
زهره بخشی نظر؛ علی محمد قدسی؛ اسماعیل بلالی
چکیده
پوشش کنشی اجتماعی (همانند کنش‌های اجتماعی دیگر) است که از کم و کیف و محتوای جامعه تأثیر می‌گیرد. گونه‌شناسی پوشش طیفی است که گونههای مختلف پوشش را در بر می‌گیرد. این گونه‌ها طبق انگیزه‌های پوششی افراد در معرض تأثیر و در ارتباط با عوامل اجتماعی شکل می‌گیرد. در این پژوهش گونههای پوشش زنان شهر همدان و عوامل اجتماعی مؤثر و مرتبط ...
بیشتر
پوشش کنشی اجتماعی (همانند کنش‌های اجتماعی دیگر) است که از کم و کیف و محتوای جامعه تأثیر می‌گیرد. گونه‌شناسی پوشش طیفی است که گونههای مختلف پوشش را در بر می‌گیرد. این گونه‌ها طبق انگیزه‌های پوششی افراد در معرض تأثیر و در ارتباط با عوامل اجتماعی شکل می‌گیرد. در این پژوهش گونههای پوشش زنان شهر همدان و عوامل اجتماعی مؤثر و مرتبط با آنها بررسی شده‌اند. روش پژوهش پیمایشی و جامعۀ آماری شامل همۀ زنان 18 تا 50 سالۀ ساکن شهر همدان است. ابزار گردآوری اطلاعات در مرحلۀ اکتشافی برای تعیین گونههای پوشش و انواع آن، مصاحبه با 40 زن بوده است. بعد از مشخص‌شدن این گونه‌ها پرسش‌نامه‌ای برای بررسی ارتباط متغیرها با این گونه‌ها ساخته شد. حجم نمونه شامل 335 زن است که با فرمول کوکران محاسبه و با روش نمونهگیری طبقه‌ای متناسب انتخاب شده است. یافتههای پژوهش نشان می‌دهند گونه‌شناسی پوشش زنان شهر همدان دربرگیرندۀ چهار گونۀ پوششی راحت‌طلب، عفت‌طلب، نمایش‌طلب و همسرطلب است. یافتههای آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان می‌دهند بین هر چهار گونۀ پوششی زنان با تأثیرپذیری از گروه همالان، تأثیرپذیری از انتظارات دیگرانِ مهم، اشتهار و اعتباربخشی مالی، میزان اوقات فراغت، وضعیت تأهل، تمایل به جذب جنس مخالف برای ازدواج و پیروی از اعتقادات همسر روابط معنیداری وجود دارد.
خانواده و جنسیت
حجیه بی بی رازقی نصرآباد؛ زینب حسینی
چکیده
این مقاله به تجربه زیسته زنان شاغل از ترکیب نقشهای شغلی- خانوادگی می‌پردازد. مطالعه از نوع کیفی است و دادهها از طریق مصاحبه عمیق با 28 زن شاغل دارای فرزند زیر ده سال در تهران جمع آوری شده است. یافتههای این پژوهش در قالب دو مقوله هسته، - هشت خرده مضمون و 19 مفهوم است که از 580 عبارت استخراج شده است. یافته‌ها نشان داد مادران شاغل در این ...
بیشتر
این مقاله به تجربه زیسته زنان شاغل از ترکیب نقشهای شغلی- خانوادگی می‌پردازد. مطالعه از نوع کیفی است و دادهها از طریق مصاحبه عمیق با 28 زن شاغل دارای فرزند زیر ده سال در تهران جمع آوری شده است. یافتههای این پژوهش در قالب دو مقوله هسته، - هشت خرده مضمون و 19 مفهوم است که از 580 عبارت استخراج شده است. یافته‌ها نشان داد مادران شاغل در این مطالعه به دلیل داشتن حداقل یک فرزند زیر 10 سال که نیازمند مراقبت و حمایت بیشتری است، دستیابی به فرصتها را در عین مواجهه با مشکلات تجربه کرده اند. در بعد محدودیتها و مسائل، جوهره مشترک تجربه آنها تعارض درک شده کار و خانواده است. در این موقعیت درک آنها از محیط خانواده نسبتا حمایتی، محیط کار بی تفاوتی و تقابلی، محیط اجتماع حمایت اجتماعی پایین بوده است. اقداماتی که زنان برای کاهش تعارض انجام داده‌اند، عمدتا فردی بوده که نتیجه ان نوعی سازگاری اجباری نامطلوب با زیر طبقات احساس قربانی شدن خود و یا همسر و فرزند، تلاش مضاعف برای جبران کم‌کاریها، کاهش باروری و کاهش کنش اجتماعی مسئولانه است. ساختارهای اجتماعی کمتر حمایتی، باعث شده مادران شاغل علی رغم احساس خرسندی از توانمندی و مفید بودن به دلیل انجام نقشهای چندگانه، کمتر از فواید اشتغال در بیرون از منزل به نفع خود بهره ببرند. نتایج مطالعه کاربردهای زیادی در سیاستگزاری برای تسهیل ترکیب کار و امور خانه و افزایش مشارکت زنان در فعالیتهای اقتصادی و پیشبرد اهداف توسعه ای کشور خواهد داشت.
خانواده و جنسیت
سعیده یراقی؛ سعیده الهی دوست؛ علی ربانی خوراسگانی
چکیده
با ظهور دنیای مدرن و رواج مدرنیته، اشتغال زنان به مسئله‌ای چالش‌برانگیز تبدیل شده است. به‌طوری که برخی، حضور زنان در اجتماع را سبب تعالی و رشد زن و جامعه می‌دانند و برخی دیگر اشتغال زنان را، عاملی برای دورشدن مادران از وظایف همسری و مادری برمی‌شمارند. مادربودن با تولد فرزند معنا مییابد و تغذیه با شیر مادر سبب تکامل جسمی و روحی ...
بیشتر
با ظهور دنیای مدرن و رواج مدرنیته، اشتغال زنان به مسئله‌ای چالش‌برانگیز تبدیل شده است. به‌طوری که برخی، حضور زنان در اجتماع را سبب تعالی و رشد زن و جامعه می‌دانند و برخی دیگر اشتغال زنان را، عاملی برای دورشدن مادران از وظایف همسری و مادری برمی‌شمارند. مادربودن با تولد فرزند معنا مییابد و تغذیه با شیر مادر سبب تکامل جسمی و روحی کودک و مادر میشود. این مقاله بر آن است تا تجارب زیستۀ زنان شاغل در اصفهان از قوانین شیردهی را واکاوی کند. پژوهش به شیوۀ پدیدارشناسی انجام شده و روش به کار گرفته‌شده در آن، کیفی است. برای این منظور با روش نمونهگیری هدفمند 16 نفر از زنان شاغل متأهل دارای فرزند با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند و دربارۀ آنها مصاحبۀ عمیق انجام شد. یافته‌ها در 256 کد توصیفی و 24 کد تفسیری مقوله‌بندی شدند و در نهایت 6 کد تبیینی استخراج شد که عبارت‌اند از: خانوادۀ حمایت‌کننده، الگوهای شغلی، الگوهای شخصیتی، جایگزین مادر، بر هم کنش‌های کار-خانواده و محیط کار بدون حمایت. تجارب شرکت‌کنندگان در این مطالعه نشان می‌دهند اشتغال زنان بر شیردهی آنان تأثیر دارد. به‌طوری که بیشتر مصاحبه‌شوندگان به سختی‌ها و مشکلات خود در شیردهی اذعان داشتند. همچنین قوانین حمایت از تغذیه با شیر مادر به‌درستی رعایت نمی‌شود. به‌طوری که بیشتر مادران قادر نیستند از پاس شیر استفاده کنند و در برخی موارد برخلاف میل درونی مجبور به استفاده‌کردن از شیر خشک میشوند.
خانواده و جنسیت
مهدی رضائی؛ فاطمه محمودی
چکیده
زنان سرپرست خانوار ازجمله گروههای اجتماعی آسیبپذیر در جامعه‌اند و زندگی اجتماعی آنان به‌دلیل نبودن یا ضعف سرپرستی مرد با چالشهایی روبه‌روست. هدف این پژوهش مطالعۀ کیفی کیفیت زندگی این قشر از زنان از نگاه خودشان در شهر مرزی بانه در کردستان است؛ شهری که در یک و نیم دهۀ گذشته به‌دلیل تحولات اقتصادی، تغییرات اجتماعی زیادی را ...
بیشتر
زنان سرپرست خانوار ازجمله گروههای اجتماعی آسیبپذیر در جامعه‌اند و زندگی اجتماعی آنان به‌دلیل نبودن یا ضعف سرپرستی مرد با چالشهایی روبه‌روست. هدف این پژوهش مطالعۀ کیفی کیفیت زندگی این قشر از زنان از نگاه خودشان در شهر مرزی بانه در کردستان است؛ شهری که در یک و نیم دهۀ گذشته به‌دلیل تحولات اقتصادی، تغییرات اجتماعی زیادی را تجربه کرده و وجود شماری از این زنان، معلول همین تحولات است. روش این پژوهش کیفی است. با 23 نفر از زنان سرپرست خانوار در این شهر مصاحبۀ عمیق انجام شد. حجم نمونه براساس معیار اشباع نظری تعیین شد. از روش تحلیل محتوای کیفی برای تحلیل دادههای مصاحبهای استفاده شد. تحلیلها درنهایت سبب ظهور چهار مقولۀ اصلی زیر شد: فرسودگی تدریجی، طرد و حاشیهنشینی، بازتعریف جایگاه زنانگی و حمایت برای بقا. این یافته‌ها نشان می‌دهند با وجود وضعیت دشوار و کیفیت نامطلوب زندگی این دسته از زنان، کمکهای مالی و حمایتی نهادهای رسمی حتی در سطوحی پایین در کنار کمکهای مردمی نقش مهمی در زندگی آنها دارند. نکتۀ مهم این است که این حمایتهای رسمی و غیررسمی در بسیاری از موارد تنها به حفظ وضعیت موجودشان کمک کرده و به‌ندرت سبب توانمندی آنها شده است؛ یعنی تنها بقای وضعیت کنونی آنان با ویژگیهای مذکور را تضمین میکند و هدایت حمایتها به‌ویژه به حوزۀ اشتغال آنان بسیار مؤثرتر است.
خانواده و جنسیت
علی نوروزی؛ امیر ملکی؛ مهربان پارسامهر؛ حمید قاسمی
چکیده
مقالۀ حاضر در پی توصیف و تبیین رابطۀ بین تصویر بدن و مدیریت بدن با مشارکت ورزشی زنان است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است و دادههای آن با پرسشنامه جمع‌آوری، استخراج و تحلیل شدند. جمعیت زنان 19سال به بالای استان ایلام که جامعۀ آماری این پژوهش را تشکیل می‌دهند، 193952 نفر است و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ...
بیشتر
مقالۀ حاضر در پی توصیف و تبیین رابطۀ بین تصویر بدن و مدیریت بدن با مشارکت ورزشی زنان است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است و دادههای آن با پرسشنامه جمع‌آوری، استخراج و تحلیل شدند. جمعیت زنان 19سال به بالای استان ایلام که جامعۀ آماری این پژوهش را تشکیل می‌دهند، 193952 نفر است و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 500 نفر تعیین شد. نمونهها با نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای شناسایی و دادهها از آنها جمع آوری شدند. برای تجزیهوتحلیل دادهها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون تکمتغیره و برای آزمون الگوی پژوهش از مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرمافزار Amos استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهند 2/49 درصد یعنی تقریباً نزدیک به نیمیاز زنان یا ورزش نمی‌کنند یا بهصورت نامنظم و تفریحی ورزش می‌کنند. 17 درصد از آنها با هدف سلامتی و بین 61 تا 120 دقیقه در هفته فعالیت ورزشی می‌کنند و 8/33 درصد معادل تقریباً یک سوم از نمونۀ آماری نیز بهصورت منظم و حرفهای مشارکت ورزشی دارند. نتایج تحلیلی و آزمون الگوی پژوهش نشان دادند دو متغیر تصویر بدن و مدیریت بدن و مؤلفههای آنها در مجموع به‌طور معناداری تا 56/0 از واریانس مشارکت ورزشی زنان را تبیین می‌کنند.
خانواده و جنسیت
مهناز فرهمند؛ معصومه توانگر
چکیده
به باور بسیاری از صاحب‌نظران، با تغییرات گستردۀ اجتماعی و فرهنگی دهه‌های اخیر، هویت‌ها در مرز سنت و مدرن متحول شده‌اند و تحولات اساسی را در روابط، باورها و انتظارات افراد از امر ازدواج و زناشوئی پدید آورده‌اند. به طوری که امروزه نهاد خانواده و زناشوئی را با چالش‌ها و تعارضات زیادی روبه‌رو کردهاند. بر همین مبنا، پژوهش حاضر درصدد ...
بیشتر
به باور بسیاری از صاحب‌نظران، با تغییرات گستردۀ اجتماعی و فرهنگی دهه‌های اخیر، هویت‌ها در مرز سنت و مدرن متحول شده‌اند و تحولات اساسی را در روابط، باورها و انتظارات افراد از امر ازدواج و زناشوئی پدید آورده‌اند. به طوری که امروزه نهاد خانواده و زناشوئی را با چالش‌ها و تعارضات زیادی روبه‌رو کردهاند. بر همین مبنا، پژوهش حاضر درصدد واکاوی این مسئله است که پویائی و تحول هویت زنان شهر مذهبی و سنتی یزد چقدر است و چه نقشی در تعارضات زناشوئی دارد؟ جامعۀ آماری این پژوهش را همۀ زنان متأهل 20 تا 55 سال دارای فرزند ساکن یزد تشکیل داده است. روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای و حجم نمونه برابر با 394 انتخاب شده است. نتایج نشان می‌دهند بیشترین تعارضات زناشوئی در ابعاد تعارض ارتباطی و امور مالی است و همچنین 3/19 درصد از زنان هویت سنتی، 68 درصد هویت بینابین و 7/11 درصد هویت مدرن دارند. دادهها همچنین نشان می‌دهند میان دو متغیر پویائی هویت زنانه و تعارضات زناشوئی رابطۀ معنیداری وجود دارد. به طوری که با پویاترشدن ابعاد هویت زنانه و تغییر هویت سنتی به هویت مدرن، تعارضات زناشویی نیز افزایش مییابد. در ابعاد سه‌گانۀ هویت زنانه نیز دادهها نشان می‌دهند هویت‌های جنسیتی، نقشی، شخصی و مدرن در مقایسه با ابعاد سه‌گانۀ هویت سنتی زنان با تعارضات زناشوئی رابطۀ بیشتر و مثبتی دارند. از دیگر نتایج پژوهش حاضر این است که تعارضات زناشوئی زنان شاغل بیشتر از زنان غیرشاغل است و تعارضات زناشوئی با افزایش تحصیلات کاهش مییابد. نتایج تحلیل معادلات ساختاری برای ارزیابی الگوی پژوهش نیز نشان می‌دهند الگوی پژوهش به‌طور کلی برازش مطلوبی دارد.
خانواده و جنسیت
منصور حقیقتیان؛ سید علی هاشمیان فر؛ عزیزاله آقابابایی
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی انواع طلاق و پیامدهای اجتماعی آن انجام شده است و در آن از نظریۀ کنش عقلانی وبر و کنش منطقی پارتو و همچنین نظریۀ اقتصادی گری بکر مبنی بر گونههای طلاق عقلانی (جاه‌طلبانه، فاعلانه، توافقی، منفعلانه) و طلاق غیرعقلانی (اجباری و شتاب‌زده) با متغیرهای سرمایۀ اجتماعی، کیفیت زندگی، امنیت اجتماعی و اخلاقی، فرصت‌های ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی انواع طلاق و پیامدهای اجتماعی آن انجام شده است و در آن از نظریۀ کنش عقلانی وبر و کنش منطقی پارتو و همچنین نظریۀ اقتصادی گری بکر مبنی بر گونههای طلاق عقلانی (جاه‌طلبانه، فاعلانه، توافقی، منفعلانه) و طلاق غیرعقلانی (اجباری و شتاب‌زده) با متغیرهای سرمایۀ اجتماعی، کیفیت زندگی، امنیت اجتماعی و اخلاقی، فرصت‌های اجتماعی، دوگانگی نقش، رابطه‌های اجتماعی و پایگاه اجتماعی استفاده شده است. پژوهش حاضر، با روش پیمایشی و روششناسی کمی انجام شده است. جامعۀ آماری، همۀ زنان مطلقۀ تحت پوشش کمیتۀ امداد استان چهارمحال و بختیاری در سال 1395 بوده است که تعداد 400 نفر با استفاده از فرمول نمونهگیری کوکران و با تکنیک طبقه‌ای منظم با ابزار پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته و استاندارد (در حوزۀ کیفیت زندگی و سرمایۀ اجتماعی) مطالعه و بررسی شده‌اند. ابزار سنجش با روایی صوری و سازه‌ای (تحلیل عاملی) ارزیابی شده است و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برابر با 87/0 اعلام شده است. دادهها نیز در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم‌افزارهای آماری Spss و Amos ارائه شده است. نتیجه‌ها نشان می‌دهند همۀ متغیرهای پژوهش در سطح p=/0001 معنی‌دار بوده‌اند؛ به طوری که طلاق عقلانی جاه‌طلبانه برارتباط‌های اجتماعی، فرصت‌های اجتماعی، امنیت اجتماعی و اخلاقی و کیفیت زندگی، تأثیر مثبت و مستقیم و بر سرمایۀ اجتماعی، دوگانگی نقش و پایگاه اجتماعی، تأثیر منفی و معکوس دارد. طلاق عقلانی فاعلانه بر ارتباط‌های اجتماعی، فرصت‌های اجتماعی و پایگاه اجتماعی، تأثیر منفی و معکوس و بر سرمایۀ اجتماعی، امنیت اجتماعی و اخلاقی و دوگانگی نقش، تأثیر مثبت و مستقیم دارد. طلاق عقلانی توافقی بر ارتباط‌های اجتماعی، فرصت‌های اجتماعی و کیفیت زندگی، تأثیر منفی و معکوس و بر سرمایۀ اجتماعی، امنیت اجتماعی و اخلاقی و دوگانگی نقش، تأثیر مثبت و مستقیم دارد. طلاق عقلانی منفعلانه بر ارتباط‌های اجتماعی متمرکز، فرصت‌های اجتماعی و کیفیت زندگی، تأثیر مثبت و مستقیم و بر سرمایۀ اجتماعی، امنیت اجتماعی و اخلاقی و دوگانگی نقش، تأثیر منفی و معکوس دارد. طلاق غیرعقلانی شتاب‌زده و اجباری بر فرصت‌های اجتماعی، تأثیر منفی و معکوس و بر سرمایۀ اجتماعی، دوگانگی نقش و امنیت اجتماعی و اخلاقی، تأثیر مثبت و مستقیم دارد. در کل نتیجه‌ها نشان می‌دهند طلاق‌های عقلانی، پیامدهای اجتماعی کمتری نسبت به طلاق‌های غیرعقلانی دارند و با توجه به نقش فاعل کنش در تصمیم به طلاق، پیامدها نیز متفاوت‌اند.
خانواده و جنسیت
زهرا خادمی؛ صفی الله صفایی؛ نسرین مرادی شهباز
چکیده
امروزههدفمشترکتوسعهدرسطوح محلی،ملیوبین‌المللی، بهبودکیفیتزندگیاستوآیندۀ زندگیبشربهدرکعواملی بستگی داردکهبرآن تأثیر می‌گذارند.کیفیت زندگی که شاخص توسعۀ اقتصادی و اجتماعی است، برای ترسیم میزان رفاه در جامعه و انعکاس نتایج توسعه مطرح است. این شاخص از عوامل بسیاری تأثیر می‌گیرد. بخشیاز اینعوامل، مربوطبهکیفیتروابطبادیگران،گروه‌هاونهادهایرسمیوغیررسمی، ...
بیشتر
امروزههدفمشترکتوسعهدرسطوح محلی،ملیوبین‌المللی، بهبودکیفیتزندگیاستوآیندۀ زندگیبشربهدرکعواملی بستگی داردکهبرآن تأثیر می‌گذارند.کیفیت زندگی که شاخص توسعۀ اقتصادی و اجتماعی است، برای ترسیم میزان رفاه در جامعه و انعکاس نتایج توسعه مطرح است. این شاخص از عوامل بسیاری تأثیر می‌گیرد. بخشیاز اینعوامل، مربوطبهکیفیتروابطبادیگران،گروه‌هاونهادهایرسمیوغیررسمی، میزان اعتماد و مشارکت اجتماعی استکهاز آنها بانامسرمایۀ اجتماعی یاد میشود. موضوع پژوهش حاضر نیز بررسی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی است که با شاخص‌‌سازی انواع سرمایۀ اجتماعی، رابطه و تأثیر آنها بر کیفیت زندگی زنان تهران بررسی شده است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر اجرایی، پیمایشی است و با تکمیل پرسش‌نامۀ استاندارد با احتساب پایایی و روایی از یک نمونۀ 351 نفری با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای و با استناد به نقشۀ شهر تهران انجام شده است. برایتحلیلیافته‌‌‌هاوبررسیفرضیه‌‌ها،ازدوروشآماریضریب همبستگیپیرسونورگرسیونچندمتغیرهاستفادهشدهاست .نتایج تحلیل نشان می‌دهند هر شش فرضیه، رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی زنان شهر تهران را مثبت ارزیابی کردهاند؛ یعنی هرچه سرمایۀ اجتماعی زنان بیشتر باشد، کیفیت زندگی آنها افزایش مییابد. براساس تحلیل رگرسیونی نیز ابعاد سرمایۀ اجتماعی درون‌گروهی و سرمایۀ اجتماعی ساختاری، میزان کیفیت زندگی زنان شهر تهران را پیش‌بینی می‌کنند که با توجه به ضریب بتا، بعد سرمایۀ اجتماعی درون‌گروهی (381/0B= ) و سپس بعد سرمایۀ اجتماعی ساختاری (179/0B= ) بیشترین تأثیر را بر کیفیت زندگی دارند.
خانواده و جنسیت
اسداله نقدی؛ خاطره ترکمان
چکیده
نظام‌های دیوان‌سالاری از ارکان توسعۀ کشورها محسوب میشوند. برای کارآمدی این نظام، داشتن نیروی منابع انسانی از شروط لازم و بنیادین است. حضور زنان در سال‌های اخیر در سازمان‌ها روبه‌گسترش بوده است؛ اما در کنار گسترش مشارکت اجتماعی زنان ازجمله حضور در بازار کار و استخدام در سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی، تعارض‌های شغلی نیز ...
بیشتر
نظام‌های دیوان‌سالاری از ارکان توسعۀ کشورها محسوب میشوند. برای کارآمدی این نظام، داشتن نیروی منابع انسانی از شروط لازم و بنیادین است. حضور زنان در سال‌های اخیر در سازمان‌ها روبه‌گسترش بوده است؛ اما در کنار گسترش مشارکت اجتماعی زنان ازجمله حضور در بازار کار و استخدام در سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی، تعارض‌های شغلی نیز برای زنان روبهافزایش بوده است. روش پژوهش حاضر، پیمایش با استفاده از پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته است. جامعۀ آماری، کل زنان شاغل سازمان های دولتی شهر همدان بوده که حدود 4500 نفر است که با استفاده از جدول مورگان، حجم نمونه 350 نفر و افراد مدّنظر از زنان شاغل در سه سازمان منتخب (دانشگاه بوعلی، سازمان آموزش و پرورش و دانشگاه علوم پزشکی) بوده است. اعتبار ابزار گردآوری داده با استفاده از آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه 72/0 بوده است. یافتههای پژوهش نشان داد بین تعارض شغلی و مشکلات خانوادگی، تفاوت معنیداری وجود دارد. همچنین کلیشههای جنسیتی، سرمایۀ فرهنگی، داشتن فرزند، تأهل، حمایتهای اجتماعی و مشکلات خانوادگی با تعارض شغلی زنان شاغل، ارتباط معنیداری وجود دارد
خانواده و جنسیت
عقیل اسدیان؛ کامران صداقت
دوره 25، شماره 2 ، بهار 1393، ، صفحه 97-116
چکیده
هدف از این مقاله، تعیین عوامل جامعه شناختی مؤثر بر طلاق در شهرستان قائمشهر است. مبانی نظری تحقیق بر پایه تئوریهای همسانهمسری، ناهمسانهمسری، مبادله، شبکه و نظریه نقشها استوار است. روش تحقیق مورد مطالعه پیمایشی و از نوع علّی مقایسه ای است. در این مطالعه 280 نفر برای نمونه تحقیق برگزیده ...
بیشتر
هدف از این مقاله، تعیین عوامل جامعه شناختی مؤثر بر طلاق در شهرستان قائمشهر است. مبانی نظری تحقیق بر پایه تئوریهای همسانهمسری، ناهمسانهمسری، مبادله، شبکه و نظریه نقشها استوار است. روش تحقیق مورد مطالعه پیمایشی و از نوع علّی مقایسه ای است. در این مطالعه 280 نفر برای نمونه تحقیق برگزیده شدند که از این تعداد 180 نفر را افراد طلاق گرفته یا مطلقه و 100 نفر را افراد غیرمطلقه تشکیل میدادند. نتایج به دستآمده نشان داد که عمده متغیرهای مستخرج از نظریهها در تبیین عامل طلاق به عنوان عواملی تأثیرگذار مطرح گردیدند. به عبارت دیگر، با بررسی متغیرهای تأثیرگذار در دو گروه مورد بررسی، بدین نتیجه رسیدیم که توزیع این متغیرها در دو گروه از تفاوت معنیداری برخوردار است؛ بهگونهای که متغیرهای تفاوت تحصیلی، برآورده نشدن انتظارات، تفاوت عقاید، دخالت دیگران و وضعیت شغلی شرایط را به گونهای برای دو گروه فراهم آورده است که پدیده طلاق برای یک گروه و عدم رخداد این پدیده را برای گروه دیگر رقم بزند. ناگفته نماند علیرغم کنترل برخی متغیرها و همسانسازی دو گروه، نتایج نشان داد که متغیر تفاوت در محل تولد در مقایسه بین دو گروه، چندان عاملی تأثیرگذار جهت بروز طلاق نبوده است. همچنین، با استفاده از آزمون تحلیل ممیزی مشخص گردید بالاترین ضرایب متغیرهای پیشبین مؤثر بر متغیر وابسته که در معادله قرار گرفت؛ شامل متغیرهای تفاوت عقاید ، وضعیت شغلی و تفاوت تحصیلی بوده است.
خانواده و جنسیت
سیروس احمدی
دوره 20، شماره 3 ، پاییز 1388، ، صفحه 23-36
چکیده
چکیدهبه دلیل اهمیت والای نوعدوستی در روابط اجتماعی و کارکردهای مثبت آن بر نظام اجتماعی, تحقیقات گسترده ای در این حوزهصورت گرفته است . برخی از این پژوهش ها به بررسی ارتباط جنسیت و نوعدوستی پرداخته اند . فرض عمومی و پذیرفته شده ایناست که رفتار نوعدوستانه مردان و زنان با یکدیگر متفاوت است و این تفاوت اساسا ناشی از نقش های جنسیتی است ...
بیشتر
چکیدهبه دلیل اهمیت والای نوعدوستی در روابط اجتماعی و کارکردهای مثبت آن بر نظام اجتماعی, تحقیقات گسترده ای در این حوزهصورت گرفته است . برخی از این پژوهش ها به بررسی ارتباط جنسیت و نوعدوستی پرداخته اند . فرض عمومی و پذیرفته شده ایناست که رفتار نوعدوستانه مردان و زنان با یکدیگر متفاوت است و این تفاوت اساسا ناشی از نقش های جنسیتی است . پژوهشحاضر تلاش کرده است تفاوت های جنسیتی در رفتار نوعدوستانه را با لحاظ کردن نقش های جنسیتی مورد بررسی قرار دهد . روش۱۵ ساله شهر یاسوج هستند که ۳۸۶ نفر بعنوان نمونه ‐ به کار رفته در این پژوهش , روش پیمایشی است . جامعه آماری کلیه افراد ۶۰تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند . ابزار تحقیق، پرسشنامه می باشد که جهت تعیین اعتبارآن از روش اعتبار سازه به کمک تکنیک تحلیل عامل و جهت تعیین پایایی از شیوه هماهنگی درونی به روش آلفای کرانباخ استفاده‌شده است . نتایج پژوهش بیانگر آن هستند که تفاوت های جنسیتی تاثیری بر رفتار نوعدوستانه ندارد . به علاوه نقش های جنسیتی نیزارتباط معنا داری با رفتارهای نوعدوستانه نشان نمی دهند.
خانواده و جنسیت
فتانه نقوی؛ بهجت یزدخواستی؛ محمد جواد لیاقتدار؛ بهجت یزدخواستی؛ فاطمه سمیعی
دوره 20، شماره 1 ، بهار 1388، ، صفحه 71-82
چکیده
چکیدهاز آنجایی که امروزه حضور زنان در اجتماع به لحاظ بهره مندی جامعه از توانمندیهای آنان و برخورداری ایشان ازامکانات جامعه در جهت رشد و تعالی فرد و اجتماع پسندیده است؛ لذا زمینه های تسهیل مشارکت زنان به عنوان نیمی ازمنابع انسانی در تسریع فرآیند توسعه و فضاسازی فرهنگی در عرصه جهانی و تحقق عدالت اجتماعی امری ضروری به نظرمی رسد . هدف ...
بیشتر
چکیدهاز آنجایی که امروزه حضور زنان در اجتماع به لحاظ بهره مندی جامعه از توانمندیهای آنان و برخورداری ایشان ازامکانات جامعه در جهت رشد و تعالی فرد و اجتماع پسندیده است؛ لذا زمینه های تسهیل مشارکت زنان به عنوان نیمی ازمنابع انسانی در تسریع فرآیند توسعه و فضاسازی فرهنگی در عرصه جهانی و تحقق عدالت اجتماعی امری ضروری به نظرمی رسد . هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر نگرش فرهنگی جامعه، نهاد خانواده و توسعه فناوری اطلاعات ودر گرایش زنان به آموزش عالی بوده است. ( ICT) ارتباطاتطرح تحقیق توصیفی از نوع علی – مقایسه ای و ترکیبی ازکمی – کیفی بود. به این منظور از میان کلیه دانشجویان دختردانشگاههای دولتی اصفهان به طور تصادفی ساده متناسب با حجم تعداد 206 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامهمحقق ساخته 38 سوالی و مصاحبه نیمه سازمان یافته بود . روایی پرسشنامه بر اساس نظرات پنج متخصص دانشگاهیتک t 0 برآورد گردید. داده ها با استفاده از تکنیکهای آماری / سنجیده شد و پایایی آن با کمک ضریب آلفای کرونباخ 93متغیره و تحلیل واریانس دو طرفه(مانوا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج نشان داد که نگرش فرهنگی جامعه، نهاد خانواده و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بیش از سطحمتوسط درگرایش آنها به آموزش عالی موثر بوده است. بدین معنا که ارتقاء سطح فرهنگی جامعه(عمدتا" خانواده ها) و اصلاح نگرشرهبران جامعه و نیز توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات زمینه های گرایش بیشتر زنان به آموزش عالی را فراهم ساختهاست. بنابراین لازم است سیستم آموزش عالی کشوردودیتی بین زن و مرد قائل نشود . در پایان توصیه هایی ارائه شده (ICT) در توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطاتاست از جمله تداوم حمایت مدیریت کشور و سیستم آموزش عالی در فراهم سازی زمینه های ارتقاء علمی زنان در کشور.
خانواده و جنسیت
مسعود جعفری نژاد؛ صمد کلانتری؛ مژگان نورمحمدیان
دوره 20، شماره 1 ، بهار 1388، ، صفحه 83-104
چکیده
چکیدهمشارکت سیاسی عملی ارادی و آگاهانه است که بطور مستقیم از راههای قانونی و مسالمت آمیز به منظور تأثیرگذاری بر تصمیم گیری های مربوط به اداره جامعه انجام می شود امروزه مشارکت سیاسی به عنوان یک روش سیاسیدارای منافع عملی ویژه ای است که فقدان آن به سامان سیاسی و اهداف بلند مدت حکومت صدمه وارد می کند . زنان بهعنوان یک گروه تأثیر گذار در ...
بیشتر
چکیدهمشارکت سیاسی عملی ارادی و آگاهانه است که بطور مستقیم از راههای قانونی و مسالمت آمیز به منظور تأثیرگذاری بر تصمیم گیری های مربوط به اداره جامعه انجام می شود امروزه مشارکت سیاسی به عنوان یک روش سیاسیدارای منافع عملی ویژه ای است که فقدان آن به سامان سیاسی و اهداف بلند مدت حکومت صدمه وارد می کند . زنان بهعنوان یک گروه تأثیر گذار در مشارکت و بالاخص مشارکت سیاسی نقش مهمی در تصمیم گیری های سیاسی دارند، اینپژوهش نیز با هدف بررسی میزان مشارکت سیاسی زنان شاغل در آموزش و پرورش در صدد پی بردن به میزان مشارکتاین گروه و مقایسه این میزان مشارکت از نظر تأهل، سن، دوره تحصیلی، سابقه کار، سطح تحصیلات، رشته تحصیلی،اعتقادات مذهبی، خانواده، آگاهی ومهارت سیاسی می باشد.ابزار مورد استفاده در این پژو هش پرسشنامه است که توسط محقق ساخته شده است و در دو بخش ویژگیهایدموگرافیک و سؤالات در قالب طیف پنج درجه ای لیکرت (خیلی کم- کم...)تهیه شده است. ضریب پایایی پرسشنامه نیز85 /. برآورد گردید . جامعه آماری پژوهش را زنان شاغل در آموزش و پرورش ناحیۀ یک شهر شهرکرد تشکیل می دهد کهتعداد آنها بالغ بر 815 نفربوده و ازبین آنان به شیوه تصادفی طبقه ای متناسب با حجم تعداد 342 نفر بعنوان نمونه انتخابگردید.تحلیل آماری نشان داد که میزان مشارکت سیاسی زنان مورد مطالعه در فعالیتهای سیاسی بیش از حد متوسط می باشد .و زنان فرهنگی در زمینه هایی چون شرکت در انتخابات مجلس، کسب اطلاعات و اخبار سیاسی، شرکت در راهپیمایی هابیشترین میانگین پاسخ را به خود اختصاص داده اند . اما در زمینه مشارکت سیاسی خاص ( عضویت در احزاب، نمایندگیمجلس...) کمتر از حد متوسط بوده اند.در این پژوهش مشخص شد که د ین، آگاهی و مهارت سیاسی از عوامل مهم مشارکت سیاسی زنان محسوب می شودیعنی درحقیقت هرچقدر آگاهی و مهارت سیاسی زنان بالاتر باشد میزان مشارکت سیاسی آنان نیز بالاتر خواهد بود . متغیر مدرک تحصیلی نیز بر میزان مشارکت سیاسی زنان فرهنگی مورد مطالعه مؤثر بوده است . یع نی با بالاتر رفتن مدرکتحصیلی میزان مشارکت سیاسی کاهش می یابد . زنان فرهنگی دارای سنین 51 سال به بالاو افراد مجرد و افراد دارای درآمدزیر دویست هزار تومان دارای مشارکت بالاتری نسبت به سایرین هستند ولی این تفاوت معنا دار نیست . همچنین رابطۀمعنا داری بین مشار کت سیاسی زنان فرهنگی و متغیرهایی چون رشته تحصیلی، سابقه کار، دوره تحصیلی، محل زندگیآنان مشاهده نشد.
