مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
سیروس احمدی
چکیده
قتل به عنوان هولناک ترین جرم خشن، یک مساله مهم اجتماعی است که می تواند متاثر از شاخص های کلان اقتصادی نیز باشد اما این رابطه در ایران کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. پژوهش حاضر تلاش کرده است اثر شاخص های اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، مشارکت زنان در نیروی کار، بیکاری، تورم، و ضریب نفوذ اینترنت را با قتل مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش ...
بیشتر
قتل به عنوان هولناک ترین جرم خشن، یک مساله مهم اجتماعی است که می تواند متاثر از شاخص های کلان اقتصادی نیز باشد اما این رابطه در ایران کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. پژوهش حاضر تلاش کرده است اثر شاخص های اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، مشارکت زنان در نیروی کار، بیکاری، تورم، و ضریب نفوذ اینترنت را با قتل مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش از نوع سری زمانی است و طی آن رابطه شاخص های اقتصادی و قتل در دوره 1397-1374مورد تحلیل قرار گرفته است. جهت بررسی رابطه کوتاه مدت و بلندمدت متغیرهای تحقیق، از الگوی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی در نرم افزار مایکروفیت استفاده شده است. براساس یافته های تحقیق، با بهبود شاخص های اقتصادی تولید ناخالص داخلی و ضریب نفوذ اینترنت، از میزان قتل کاسته شده است اما با بهبود مشارکت زنان در نیروی کار نرخ قتل رو به افزایش گذاشته است. با استناد به یافته های تحقیق، نتیجه گیری می شود که قتل ها در ایران متاثر از شاخص های اقتصادی کلان می باشند. البته ملاحظاتی هم در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرند که به آنها اشاره شده است.
مقاله پژوهشی
خانواده و جنسیت
معصومه باقری؛ محمدرضا حسینی؛ نرگس خوشکلام
چکیده
پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی نظریه مبنایی، فرآیند تغییر نقش «خانه‌دار» را در دوران شیوع بیماری کرونا بررسی نموده است. جامعه مورد مطالعه، زنان خانه‌دار بالای 20 سال شهر بروجرد بوده‌اند. نمونه‌گیری هدفمند و گردآوری داده‌ها به روش مصاحبه عمیق نیز تا زمان اشباع نظری ادامه یافته است به طوری که از میان 30 مصاحبه انجام‌گرفته، ...
بیشتر
پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی نظریه مبنایی، فرآیند تغییر نقش «خانه‌دار» را در دوران شیوع بیماری کرونا بررسی نموده است. جامعه مورد مطالعه، زنان خانه‌دار بالای 20 سال شهر بروجرد بوده‌اند. نمونه‌گیری هدفمند و گردآوری داده‌ها به روش مصاحبه عمیق نیز تا زمان اشباع نظری ادامه یافته است به طوری که از میان 30 مصاحبه انجام‌گرفته، 22 مصاحبه کدگذاری و تحلیل شده‌اند. اعتبار با استفاده از نظر اساتید و همچنین شیوه «اعتبار اعضا» یعنی تأیید نتایج تحقیق توسط مشارکت‌کنندگان، و پایایی با محاسبه «توافق درون‌موضوعی»(88٪) به دست آمده است. یافته‌های حاصل از سه مرحله کدگذاری نشان می‌دهد که پدیده «چندگانگی نقش فزاینده» بر اثر شرایط علّی(مکانیزم-های پیشگیری، مراقبت، همیاری، آموزش، درمان، دورکاری، تحصیل) ظهور یافته است که کنشگران در مواجهه با آن، راهبرد «تغییر نقش خانه‌دار» (خانه‌کار، خانه‌بار، خانه‌یار) را تحت تأثیر شرایط زمینه‌ای(ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، نرخ شیوع بیماری کرونا) و شرایط مداخله‌گر (ویژگی‌های روان‌شناختی، جامعه‌پذیری جنسیتی، مهارت سایبری، حمایت اجتماعی، حمایت دولتی) اتخاذ نموده‌اند که بسته به نوع آن، توانمندی جنسیتی یا ناتوانی جنسیتی را در پی داشته است. بنابراین می‌توان گفت که شیوع بیماری کرونا نقش خانه‌دار را متحول ساخته و مؤلفه جنسیت اهمیت بسزایی در این فرآیند تحول دارد.
مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
آزاده عبادی؛ بهمن گرجیان؛ الخاص ویسی؛ سیدعلی اصغر سلطانی
چکیده
مدرسه ساز‌‌و‌‌کاری است که دانش‌آموز از طریق آن به‌تدریج وارد حیات سیاسی-اجتماعی می‌شود و رفتار اجتماعی را می‌آموزد. بنابراین مدرسه و در درون آن کتاب‌های درسی در جامعه‌پذیر کردن دانش‌آموزان تاثیر بسزایی دارند. هدف از مطالعه‌ی پیش رو، واکاوی هویت ملی در کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره‌ی متوسطه‌ی اول ازمنظر لاکلائو و موف است. ...
بیشتر
مدرسه ساز‌‌و‌‌کاری است که دانش‌آموز از طریق آن به‌تدریج وارد حیات سیاسی-اجتماعی می‌شود و رفتار اجتماعی را می‌آموزد. بنابراین مدرسه و در درون آن کتاب‌های درسی در جامعه‌پذیر کردن دانش‌آموزان تاثیر بسزایی دارند. هدف از مطالعه‌ی پیش رو، واکاوی هویت ملی در کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره‌ی متوسطه‌ی اول ازمنظر لاکلائو و موف است. این تحقیق در چارچوب تحلیل گفتمان و با رویکرد پساساختارگرایانه میپردازد که گفتمان کتاب‌های درسی و آموزشی در آموزش و پرورش به کیستی جمعی دانش‌آموزان پاسخ یا پاسخهایی میدهند. تحلیل و تفسیر داده‌ها بر مبنای فرآیند مفهومسازی و با تکیه بر روش نشانهشناسی گفتمانی سلطانی (1393) صورت گرفته است. نتیجۀ مطالعۀ حاضر حاکی از آن است که اولویت دادن به گفتمان دینی و تعریف هویت ملی بر مبنای ایدئولوژی اسلامی و ارائۀ تصویری منتقدانه از تمام حکومتهای پیش از ورود اسلام، ارج نهادن به انقلاب اسلامی، تقویت روحیۀ غربستیزی و خطکشی جهان به اسلامی/غیراسلامی از جمله اموری است که یک دانش آموز تا 15 سالگی از متون کتاب‌های مطالعات علوم اجتماعی در می‌یابد.
مقاله پژوهشی
خانواده و جنسیت
لیدا هاتفی راد؛ مهربان پارسامهر؛ علی روحانی؛ اکبر زارع شاه آبادی
چکیده
با توجه به اینکه نحوه برقراری تعاملات در خانواده‌ها در حل مسائل و تعارضات آنها نیز نقش مهمی ایفا می‌کند؛ پژوهش حاضر در پی آن است تا به تبیین فرآیند و چگونگی حل مسائل با تأکید بر حل مسئله به واسطه گفتگو در میان زوجین یزدی بپردازد. بدین منظور از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه‌ای و همچنین نمونه‌گیری نظری استفاده شد و 31 نفر از زوجین خانواده‌های ...
بیشتر
با توجه به اینکه نحوه برقراری تعاملات در خانواده‌ها در حل مسائل و تعارضات آنها نیز نقش مهمی ایفا می‌کند؛ پژوهش حاضر در پی آن است تا به تبیین فرآیند و چگونگی حل مسائل با تأکید بر حل مسئله به واسطه گفتگو در میان زوجین یزدی بپردازد. بدین منظور از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه‌ای و همچنین نمونه‌گیری نظری استفاده شد و 31 نفر از زوجین خانواده‌های متعارف شهر یزد انتخاب شدند و با آنها مصاحبه عمیق صورت پذیرفت. سپس اطلاعات گردآوری شده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی در قالب 67 مقوله فرعی و 18 مقوله اصلی دستهبندی شد و در قالب یک مقوله هستهای با عنوان « ناهمسانی در حل مسئله، رفتارهای پاندولیک» ارائه گردید. بر همین اساس مدل پارادایمی و طرح واره نظری پژوهش نیز ارائه شد. تبیین نتایج به طور کلی ناهمسانی زوجین در حل مسئله در خانواده را نشان می‌دهد که در زیست جهانی جنسیتی و اقتداگرایانه شکل گرفته و دو راهبرد سازش و خشونت/ اجتناب را در مقابل یکدیگر قرار می‌دهد که باعث می‌شود افراد با استراتژیهایی گفتگویانه یا ضدگفتگویانه به حل مسائل در خانواده بپردازند.
مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
فاطمه سادات موسوی ندوشن؛ محمدرضا نیلی احمدآبادی؛ محمد رضا نیستانی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شناسایی شایستگی‌های پایه آموزگاران برای تحقق ساحت تربیت اجتماعی و سیاسی در سند تحول بود. این پژوهش از نوع کیفی بوده و روش مورد استفاده، پدیدارشناختی است. مشارکت کنندگان پژوهش را مدرسان مراکز تربیت معلم، اعضای هیات علمی گروه علوم اجتماعی، علوم سیاسی و علوم تربیتی دانشگاه‌های اصفهان و یزد تشکیل دادند. روش نمونه‌گیری ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، شناسایی شایستگی‌های پایه آموزگاران برای تحقق ساحت تربیت اجتماعی و سیاسی در سند تحول بود. این پژوهش از نوع کیفی بوده و روش مورد استفاده، پدیدارشناختی است. مشارکت کنندگان پژوهش را مدرسان مراکز تربیت معلم، اعضای هیات علمی گروه علوم اجتماعی، علوم سیاسی و علوم تربیتی دانشگاه‌های اصفهان و یزد تشکیل دادند. روش نمونه‌گیری به صورت هدفمند از نوع گلوله برفی است به گونه‌ای که 30 نفر تا رسیدن به اشباع داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته در پژوهش شرکت داده شدند. اعتبار پذیری کدگذاری‌های انجام شده از روش بازبینی اعضا و بررسی همکار صورت گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد شایستگی‌های پایه آموزگاران در تربیت اجتماعی و سیاسی شامل دانش اجتماعی و سیاسی (سواد اجتماعی و سواد سیاسی)، بینش اجتماعی و سیاسی (ارزش‌ها و تمایلات فردی و ارزش‌ها و تمایلات جمعی، ارزش‌های وطنی و فراوطنی) و رفتار اجتماعی و سیاسی (عاملیت فردی، عاملیت جمعی و عاملبت سیاسی) است. بر اساس نتایج پژوهش توصیه می‌شود این شایستیگی‌ها به مثابه راهنمای عمل برای طراحی و برنامه‌ریزی برنامه‌های تربیت معلم و آموزش‌های ضمن خدمت آموزگاران مورد استفاده قرار گیرد تا بستر اندیشه و عمل بر اساس سند تحول در میان آموزگاران فراهم گردد.
مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
طاهره ندایی؛ راضیه شریفی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه انگیزه مشارکت در ورزش‌های همگانی و اضطراب اجتماعی اندام با مشارکت‌ورزشی دانشجویان دختر دانشگاه‌های شهرستان خوانسار انجام شد. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود و جامعه آماری آن را کلیه دختران دانشگاه‌های شهرستان خوانسار تشکیل دادند. روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه انگیزه مشارکت در ورزش‌های همگانی و اضطراب اجتماعی اندام با مشارکت‌ورزشی دانشجویان دختر دانشگاه‌های شهرستان خوانسار انجام شد. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود و جامعه آماری آن را کلیه دختران دانشگاه‌های شهرستان خوانسار تشکیل دادند. روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 254 نفر تعیین شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه مشارکت‌ورزشی، اضطراب اجتماعی اندام و انگیزه مشارکت ورزشی بود. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی تک نمونهای، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون) تحلیل شدند. نتایج نشان داد بین انگیزه مشارکت در ورزش‌های همگانی و اضطراب اجتماعی اندام رابطه منفی معنادار، بین انگیزه مشارکت در ورزش‌های همگانی و مشارکت‌ورزشی رابطه مثبت و معنادار و بین اضطراب اجتماعی اندام و مشارکت‌ورزشی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین، انگیزه مشارکت (297/0) در ورزش‌های همگانی و اضطراب اجتماعی اندام (335/0-) پیشبین مناسبی برای مشارکت‌ورزشی دانشجویان دختر بود.
مقاله پژوهشی
خانواده و جنسیت
فریده شمس قهفرخی؛ عباس عسکری ندوشن؛ حسن عینی زیناب؛ علی روحانی؛ محمدجلال عباسی شوازی
چکیده
در شرایط باروری پایین، تصمیم زوجین به فرزندآوری، معمولا یک تصمیم برنامه‌ریزی شده و پیچیده است که زوجین برمبنای ملاحظه وضعیت زندگی فردی و خانوادگی خود از یکسو و نیز در نظر گرفتن شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه از دیگرسو، آن را اتخاذ می‌کنند. ملاحظات و چالش‌های کنونی که خواست فرزندآوری زوجین ایرانی را صورتبندی می‌کنند، کدامند؟ به ...
بیشتر
در شرایط باروری پایین، تصمیم زوجین به فرزندآوری، معمولا یک تصمیم برنامه‌ریزی شده و پیچیده است که زوجین برمبنای ملاحظه وضعیت زندگی فردی و خانوادگی خود از یکسو و نیز در نظر گرفتن شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه از دیگرسو، آن را اتخاذ می‌کنند. ملاحظات و چالش‌های کنونی که خواست فرزندآوری زوجین ایرانی را صورتبندی می‌کنند، کدامند؟ به منظور پاسخ به این پرسش، پژوهش حاضر قصد دارد به فهم کنش فرزندآوری و چالش‌های پیرامون آن در بستر خانواده ایرانی در شهر اصفهان بپردازد. داده‌های پژوهش با استفاده از رویکرد نظریه زمینه‌ای و نمونه‌گیری نظری، از طریق مصاحبۀ عمیق با 30 زن و مرد مشارکت‌کننده گردآوری شد. تحلیل و کدگذاری داده‌ها به روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. بیست مقولۀ اصلی از داده‌ها استخراج و مقوله‌ی هسته، در این مطالعه، "گذار ارزشی از فرزندآوری" مشخص شد. نتایج نشان‌دهنده این بودند که بیم و هراس‌های اقتصادی، آینده‌هراسی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و دغدغه‌های انباشته، تصمیم به فرزندآوری را درگیر محاسبات مبتنی بر عقلانیت ابزاری می‌کند. چنین محاسباتی نه‌تنها انواع راهبردها را در خانواده‌ها فعال می‌کند، بلکه آنها را دچار نوعی دگردیسی و گذار ارزشی می‌کند. نتایج دلالت بر آن دارد که برنامه‌ها و سیاست‌های تشویقی جمعیت زمانی می‌توانند موفق باشند که با درک واقع‌بینانه از چالش‌های فرزندآوری زوجین، بتوانند در جهت رفع آنها بکوشند.
مقاله پژوهشی
خانواده و جنسیت
مرجان رشوند سرخکوله؛ زهرا میرحسینی
چکیده
مقاله حاضر با هدف بررسی نگرش‌های برابری‌خواهانه در میان دختران دانشجو و بررسی عوامل مرتبط با آن صورت پذیرفته است. روش تحقیق مورد استفاده پیمایش و ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری، شامل دانشجویان دخترِ دانشکده‌های فنی و مهندسی، علوم انسانی، علوم پایه، هنر، زبان‌های خارجی، هنر و تربیت بدنی دانشگاه تهران، ...
بیشتر
مقاله حاضر با هدف بررسی نگرش‌های برابری‌خواهانه در میان دختران دانشجو و بررسی عوامل مرتبط با آن صورت پذیرفته است. روش تحقیق مورد استفاده پیمایش و ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری، شامل دانشجویان دخترِ دانشکده‌های فنی و مهندسی، علوم انسانی، علوم پایه، هنر، زبان‌های خارجی، هنر و تربیت بدنی دانشگاه تهران، در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است که در پاییز 1397 مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه با فرمول کوکران برآورد شد و در مجموع 400 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبی و تصادفی ساده بوده است. به منظور تحلیل داده‌های تحقیق از نرم افزار SPSS و آزمون‌های دومتغیره و چندمتغیره بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش نشان داد، بین افزایش سن و تحصیلات دختران، با نگرش‌های برابری‌خواهانه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به طوری‌که با افزایش سن و سطح تحصیلات نگرش‌های برابری‌خواهانه نیز در آنها افزایش می‌یابد. علاوه بر این، میان تمایل به ازدواج و همچنین نگرش به رابطه دوستی دختر و پسر و نگرش‌های برابری‌خواهانه نیز رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. این در حالی است که نتایج تحقیق نشان می‌دهد، میان فردگرایی و نگرش‌های برابری‌خواهانه رابطه منفی و معکوس وجود دارد. در مجموع به نظر می‌رسد اگرچه زنان تمایل بیش‌تری به برابری جنسیتی داشته و خواهان سهم بیشتر در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی جامعه و بازار کار و تحصیل هستند با این‌حال این نگرش‌ها مانع تمایل آنها به ازدواج و موجب شکل‌گیری تفکرات مرد‌ستیزانه در آنها نشده است.
مقاله پژوهشی
خانواده و جنسیت
زهرا فلک الدین؛ مسعود حاجی زاده میمندی
چکیده
شادکامی یکی از ویژگی‌های فرهنگ ایرانی و در نهاد خانواده دارای تاثیر بوده است. ایجاد شادکامی در محیط خانواده، توسط والدین، می تواند پویایی جامعه را به همراه داشته باشد. با توجه به اهمیت موضوع شادکامی در محیط خانواده، هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش زنان در شادکامی خانواده است. روش پژوهش کیفی بوده و داده‌ها با 20 مصاحبه نیمه ساختاریافته ...
بیشتر
شادکامی یکی از ویژگی‌های فرهنگ ایرانی و در نهاد خانواده دارای تاثیر بوده است. ایجاد شادکامی در محیط خانواده، توسط والدین، می تواند پویایی جامعه را به همراه داشته باشد. با توجه به اهمیت موضوع شادکامی در محیط خانواده، هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش زنان در شادکامی خانواده است. روش پژوهش کیفی بوده و داده‌ها با 20 مصاحبه نیمه ساختاریافته در شهر یزد جمع‌آوری و با روش تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج در پنج مضمون نهایی تحت عنوان، پذیرش نقش مادرانگی، مدیریت اقتصادی، پذیرش نقش زنانگی، راهبردهای تعاملی- حمایتی و کنار گذاشتن کلیشه‌های فرهنگی مطرح گردید. یافته های پژوهش نشان داد شرایطی که به وجود آورنده شادکامی خانواده توسط زنان هستند از طریق پذیرش و ایفای نقش مادرانگی و نقش زنانگی انجام می‌پذیرد. همچنین کنار گذاشتن کلیشه‌های فرهنگی و مقابله با چالش‌های اقتصادی در برخورد با اعضا باعث افزایش شادکامی خانواده می‌شود. زنان با ایجاد راهبردهای تعاملی و حمایتی خویش در خانواده و ایجاد فضای گفتمانی صمیمی در پی ایجاد افزایش شادکامی در خانواده هستند. به این معنی که زنان پژوهش حاضر همه توان خویش را به کار می‌گیرند تا محیط خانواده شاد و با نشاطی داشته باشند. زیرا آنان شادکامی اعضای خانواده را شادی خویش می‌پنداشتند و ازنظر آنان وقتی‌که همسر و فرزندانشان شاد هستند آنان نیز احساس شادکامی می‌کنند. درواقع شادی برای آنان در نهاد خانواده خلاصه می‌شد. گفتمان سازی ایجاد شادکامی در سطح خرد در نهاد خانواده و در سطح کلان در جامعه توسط نهادهای فرهنگی، آموزشی و خانواده‌ها توصیه می‌شود.
