نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری، گروه علوم تربیتی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2 استاد گروه علوم تربیتی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Introduction
Boundary spanning is a critical strategy for fostering the growth and development of both industry and university institutions. This strategy necessitates identifying the requirements, drivers, and antecedents that influence the interaction between industry and university, ultimately leading to enhanced effectiveness for both parties. Moreover, as a collaborative strategy between industry and university, boundary spanning has significant impacts on various organizational components, resulting in consequences that contribute to the growth and development of both sectors. Previous research has examined the relationship between boundary spanning and specific variables on a case-by-case basis. Variables like academic motivation, deep understanding of organizational procedures, complex communication and interpersonal skills, organizational structure, environmental dynamics, organizational agility, and flexibility have been investigated in relation to boundary spanning. However, a comprehensive research effort that identifies the antecedent-consequence components of boundary spanning and elucidates the role of each variable in the industry-university relationship is lacking. To address this gap and provide a comprehensive model of boundary spanning variables in the context of industry and university, it is necessary to conduct a comprehensive review of previous studies and systematically examine the antecedents and consequences within a framework. Therefore, this research aimed to answer the following questions: 1) What are the antecedents of boundary spanning between industry and university? 2) What are the ramifications of boundary spanning between industry and university?
Materials & Methods
This research employed a qualitative study design, utilizing a systematic review approach and a mixed research synthesis approach. The research focused on English-language studies published between 2012 and 2023 sourced from various scientific databases. Sampling was conducted in a targeted manner. To achieve the research objectives, the 7-step model proposed by Sandelowski and Barroso (2007) was employed.
Discussion of Results & Conclusion
During the analysis of the selected studies, a total of 148 categories were identified and extracted. Subsequently, the number of categories was reduced to 94 through further analysis. Finally, these categories were classified into general categories, resulting in 16 thematic components. Among these components, 6 components fell under the broader category of Antecedents, while the remaining ten were categorized as Consequences.
The research findings revealed that the antecedents of boundary spanning could be classified into 6 general categories: structural-technological antecedents, structural-organizational antecedents, individual-organizational antecedents, leadership style, psychological-individual antecedents, and team-building antecedents.
The research findings indicated that the consequences of boundary spanning could be classified into 10 general categories. These included the development of knowledge management skills, promotion of organizational creativity and innovation, enhancement of social capital, establishment of effective communication networks, impact on organizational performance, fostering of psychological capital, individual career-related outcomes, personal development, promotion of organizational commitment, and potential organizational role damage.
Furthermore, this study emphasized the importance of fulfilling specific requirements for the successful implementation of boundary spanning in the industry-university relationship. Neglecting these requirements could hinder favorable outcomes in terms of industry-university communication. To enhance and strengthen the interaction between industry and university, various solutions could be implemented, such as offering internship programs for students in the industry, organizing joint meetings between university faculty and industry officials, facilitating exchange visits between industry employees and university staff, recruiting graduates from the university, providing training opportunities for company employees in universities, facilitating researcher transfers between academia and industry, licensing university patents to companies, offering industry study opportunities, conducting joint research programs, and engaging in community-level problem-solving projects. Employing the boundary spanning strategy can greatly benefit these initiatives.
کلیدواژهها [English]
مقدمه
در فرآیند دگرگونی سازمانها، یادگیری، انعطافپذیری و انطباق برای پاسخگویی به یک محیط دائماً در حال تغییر، اهمیت زیادی دارد (Buono & Subbiah, 2014). در این راستا، دانشگاهها، سازمانها و صنایع بهمنظور تقویت رشد اقتصادی و خلق ایدههای جدید و نوآورانه، بهصورت مجزا و جدا از هم کار نمیکنند. بر این اساس باید ارتباط همهجانبه بین صنعت، دانشگاه و نهاد حاکمیت وجود داشته باشد تا پیشرفت لازم در توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی یک کشور حاصل شود. با توجه به اینکه پیشرفتهای فناورانه و افزایش گستردۀ دانش جهانی، نیاز به همکاری مؤثر بین صنعت و دانشگاه را افزایش داده است، موضوع ارتباط راهبردی و آگاهانه بین صنایع و دانشگاهها، فراتر از تأمین منابع مالی پروژههای تحقیقاتی است (Saad et al., 2017: 91). در کنار مأموریت تدریس و پژوهش، همکاری بین صنعت و دانشگاه، مأموریت سوم نهاد دانشگاه به حساب میآید. در دهههای اخیر، تعداد زیادی از دانشگاهها بهطور فزایندهای درگیر مأموریت سوم، یعنی نوآوری و توسعۀ صنعتی در تعامل صنعت و دانشگاه شدهاند (Wang et al., 2015: 726). این مأموریت پس از دهۀ 1980، در طی روند تکاملی مطالعات مربوط به نقش دانشگاهها در جامعه ظهور کرد. از آن زمان، دانشگاه دیگر فقط تولیدکننده و انتشاردهندۀ دانش محسوب نمیشوند، بلکه مأموریت ایجاد روابط با صنعت و جامعه را نیز بر عهده دارد و بهاندازۀ دو مأموریت دیگر مهم است (Andersson & Berggren, 2016: 296).
از سوی دیگر، پیروِ تغییرات روزافزون عصر حاضر، مسائل و نیازهای جامعه بسیار متنوع و پیچیده و صنعت در پاسخ به نیازهای جامعه، بهدنبال توسعه و تنوع محصولات و خدمات است. از طرفی توسعۀ دانشگاهها، نیازهای مالی آنها را دوچندان کرده است و مدیران دانشگاهی بهدنبال بازاری برای عرضۀ دانش تولیدی و نیروی انسانی آموزشدیدۀ خودند (Mikhailov et al., 2020, 2). علاوه بر این، محدودیتهای مربوط به منابع مالی، زمان، کارکنان و تجهیزات (Rybnicek & Königsgruber, 2019: 222) در محیط رقابتی صنعت و دانشگاه، ارتباط و تعامل بین آنها را با چالشهایی مواجه کرده است. در کنار چالشها و مسائل موجود، با برگزاری دورههای کارآموزی دانشجویان در صنعت، نشستهای مشترک و متقابل رهبران و اعضای هیئتعلمی دانشگاه و مسئولان صنعت (Saad et al., 2017: 91)، بازدیدهای کارکنان صنعت از دانشگاه و کارکنان دانشگاه از صنعت (Singh, 2019: 2)، استخدام فارغالتحصیلان توسط صنایع، آموزش کارکنان شرکتها در دانشگاه، جابهجایی محققان بین دانشگاهها و صنایع، صدور مجوز ثبت اختراعات دانشگاهی بهوسیلۀ شرکتها (Chryssou, 2020: 343)، فرصتهای مطالعاتی در صنعت برای اعضای هیئتعلمی دانشگاه (Canhoto et al, 2016: 89)، برنامههای تحقیقاتی مشترک (Galán-Muros and Plewa, 2016: 374) و جز اینها، وضعیت موجود ارتباط بین صنعت و دانشگاه را بهبود بخشید و مأموریت سوم را عملی کرد.
راهکارهای ارتباط صنعت و دانشگاه و زمینههای همکاری و مشارکت این دو نهاد که مفهوم مرز بین دو سیستم را دچار تغییر کرده است، ذیل مفهوم مرزگستری[1] در ارتباط صنعت و دانشگاه برنامهریزی و اجرا میشود. با توجه به اینکه بهواسطۀ نیاز صنعت و تخصص دانشگاه، مرزهای بین صنعت و دانشگاه در حال تغییر است، از یک سوی دیگر مرزهای صنعت به سمت دانشگاه گسترش یافته و مفهوم مرزگستری در حوزۀ ارتباط صنعت و دانشگاه، شکل عملیاتی به خود گرفته است. مرزگستری تکنیکی است که فاصلۀ بین آموزش عالی و جوامع را پر میکند (Skolaski, 2012: 17) و مفهوم فیزیکی، ساختاری و رسمی، مرز بین صنعت و دانشگاه را تغییر میدهد و ارتباط باز بین دو سیستم را تقویت میکند. همچنین دلایل زیادی برای توسعۀ مرزگستری بین صنعت و دانشگاه وجود دارد؛ ازجمله اینکه صنایع از منابع انسانی واجد شرایط دانشگاهها مانند محققان یا دانشجویان سود میبرند (Myoken, 2013: 45) و دانشگاهیان نیز از آزمایشگاهها، تجهیزات و زیرساختهای پژوهشی گرانقیمت صنایع استفاده میکنند (Ankrah & Al-Tabbaa, 2015: 388). بهطور کلی در شرایط پیچیدۀ تغییر و تحول که در آن افراد و گروهها به یکدیگر وابستهاند، همینطور صنعت و دانشگاه وابستگی متقابل دارند، مرزگستری فرآیند ارتباط بین این دو نهاد و تغییر و تحول در آنها را تسهیل میبخشد.
معمولاً مرزگستری بین سازمانها اتفاق میافتد، اگرچه بین بخشهای مختلف سازمانهای بزرگ نیز روی میدهد (Needham et al., 2017: 290)؛ بهطور مثال مرزگستری در همکاری و تعامل بین دپارتمانهای یک دانشکده و یا دانشکدههای مختلف یک دانشگاه اتفاق میافتد. شوتر و همکاران[2] (2017)، مرزگستران را افرادی توصیف میکنند که بهمنظور ادغام فعالیتهای فرهنگی، نهادی و سازمانی، فعالیتهای ارتباطی و هماهنگی را در درون و بین سازمانها انجام میدهند. مرزگستران، نقش مرکزی در روابط بین گروهی دارند (Friedman & Podolny, 1992) و کار مشترکی را انجام میدهند که اساس هدف و هویت مشترک بین سازمانهاست (Dickinson & Sullivan, 2014: 170). از طرفی، مرزگستر کسی است که روابط پیچیدۀ بین سازمانی را مدیریت میکند و در شبکههای ارتباطی متعدد قرار دارد (Williams, 2010). اصطلاح مرزگستری بهطور گسترده برای توصیف موقعیتی استفاده میشود که در آن فردی از مرزهای یک گروه اجتماعی عبور میکند تا تبادل دانش، ترجمۀ زبان و به اشتراک گذاری ارزشها را در بین گروههای مختلف امکانپذیر کند (Christopherson et al., 2021: 49). مرزگستران افرادیاند که انتقال دانش و منابع را تسهیل میکنند و فعالیتها را در مرزهای سازمان هماهنگ میکنند. آنها بهجای آنکه براساس جایگاه سازمانی خود دیده شوند، براساس نقش و فعالیتهای انجامشده شناسایی میشوند. مرزگستران برای شکلگیری و حفظ روابط بین نهادی عاملی ضروریاند؛ زیرا آنها مسئولیت و موقعیت ساختاری لازم را برای اتصال گروههای جداگانه بر عهده (Baas et al., 2022: 2) و ارتباطات مکرری با دو «رئیس» دارند (Grandey & Diamond, 2010: 399)؛ مانند آنچه در ساختارهای ماتریسی اتفاق میافتد. سالم و همکاران[3] (2018) خاطرنشان میکنند که رفتار مرزگستری شامل مجموعۀ گستردهای از فعالیتهای بیرونی نظیر کسب منابع و اطلاعات از طرفهای خارجی در پاسخ به خواستههای کارکنان، ایجاد رابطه با ذینفعان داخلی و خارجی و متقاعدکردن افراد خارجی (بیرون از سازمان) به ارائۀ خدمات به سازمان است. بنابراین مرزگستری یک راهبرد برای تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه است و اشخاص با تکیه بر آن، بر شکاف بین صنعت و دانشگاه و چالشهای بین این دو نهاد غلبه میکنند.
مرزگستری و تقویت آن، فرصتی برای بهرهمندی جامعه از همکاریهای صنعت و دانشگاه، ترویج تحولات و دستاوردهای علمی و فناوری، حمایت از نوآوری شرکتهای کوچک و متوسط و تشویق کارآفرینی در بین محققان و دانشجویان است (Daradkeh, 2023: 2). همچنین مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه، یک محرک کلیدی برای نوآوری و رشد اقتصادی کشورهاست؛ زیرا دانشگاهها را قادر میکند تا از تخصص و منابع خود برای رسیدگی به مشکلات صنعت و جامعه و توسعۀ فناوریهای جدید استفاده کنند و در عین حال دسترسی صنعت و جامعه به قابلیتهای تحقیق و توسعۀ پیشرفته، که در اختیار دانشگاههاست، را امکانپذیر میکند (Perkmann et al., 2013: 424). بنابراین مرزگستری و همکاری صنعت و دانشگاه، شرکتها را قادر میکند تا به منابع خارجی مانند استعدادها، دانش جدید و فنآوریها دسترسی داشته باشند و در عین حال مسیرها و ایدههای تحقیقاتی دانشگاهی را گسترش و کانالهای تأمین بودجۀ تحقیقات علمی را افزایش دهند (Daradkeh, 2023: 2). علاوه بر این، بسیاری از شرکتها، توانمندیهای اولیۀ تحقیق و توسعه را ندارند و برای انجام تحقیق و توسعه به دانشگاهها و منابع دانشی آنها نیاز دارند (Lee, 2019). بنابراین، با توجه به اینکه صنایع و شرکتها در خلق نوآوری و دانش جدید کاملاً موفق نیستند و بیشتر صنایع بهتنهایی قابلیت و توانایی کامل تحقیق و توسعه را ندارند و نمیتوانند تنها به شایستگیها و قابلیتهای خود متکی باشند، بهمنظور ایجاد نوآوری باید از قابلیتها و منابع تخصصی دانشگاهها نیز استفاده کنند (Pinho, 2018). بهطور کلی بروز مسائل، مشکلات و موانع در مرزگستری، عقبماندگی صنایع از دانش نو و عقبماندگی دانشگاه از نوآوری در صنعت را بهدنبال دارد.
براساس آنچه بیان شد، مرزگستری در مقولۀ ارتباط صنعت و دانشگاه، یک راهبرد حیاتی برای رشد و توسعۀ این دو نهاد به شمار میرود. این راهبرد به الزامات، پیشرانها و پیشایندهایی نیاز دارد که تعامل صنعت و دانشگاه را تحت تأثیر میگذارد و درنهایت به اثربخشی هر دوی آنها منجر میشود. از سوی دیگر، مرزگستری یک راهبرد مشترک بین صنعت و دانشگاه است، تأثیرات زیادی بر مؤلفههای سازمانی دارد و حاصل آن پیامدهایی است که موجب رشد و توسعۀ صنعت و دانشگاه خواهد شد. در این راستا تحقیقات پیشین بهصورت موردی و گذرا، ارتباط برخی متغیرها را با مرزگستری بررسی کردهاند. متغیرهایی نظیر انگیزۀ دانشگاهیان (Christ et al., 2018)، درک عمیق رویههای سازمانی، ارتباطات پیچیده و مهارتهای بین فردی (Messenger & Bloisi, 2020)، ساختار سازمانی (Van Tongerloo, 2021; Schwetje et al., 2020)، پویایی محیطی (Ye et al., 2022; Cai et al., 2017)، تولید ایدههای خلاق و نوآورانه (Zhang & Li, 2021; Kim et al., 2022)، چابکی سازمانی (Keij & van Kranenburg, 2022) و انعطافپذیری (Schwetje et al., 2020; Fan & Stevenson, 2019) متغیرهاییاند که در مطالعات پیشین، رابطۀ آنها با مرزگستری بررسی شده است. با توجه به مرور پژوهشهای انجامشده و در دسترس محقق، اذعان میشود که هنوز پژوهش جامعی دربارۀ شناسایی مؤلفههای پیشایندی-پسایندی مرزگستری انجام نشده است که نشاندهندۀ نقش هریک از متغیرها در رابطه با مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه باشد و الگوی جامعی از متغیرهای مرزگستری صنعت و دانشگاه را ارائه دهد. بنابراین بهمنظور روشنشدن نقش مرزگستری در صنعت و جامعه و تأثیرپذیری آن از مؤلفههای سازمانی، نیاز است تا بررسی جامعی از مطالعات پیشین انجام شود، همچنین با یک مطالعۀ نظاممند، پیشایندها و پسایندهای مرزگستری شناسایی و در قالب یک چارچوب ارائه شود. براساس نتیجۀ این مطالعه، راهکارهایی ارائه خواهد شد تا صنعت و دانشگاه هرکدام به سهم خود، مرزگستری را با توجه به متغیرهای پیشایندی و پسایندی، سیاستگذاری و برنامهریزی کنند. این مطالعه یک چارچوب مبتنی بر مطالعات پیشین برای تبیین تأثیرپذیری و تأثیرگذاری مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه را در رابطه با متغیرهای سازمانی ارائه میدهد. بنابراین سؤالات پژوهش عبارت است از: 1-پیشایندهای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه کدام است؟ 2-پسایندهای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه کدام است؟
روششناسی
پژوهش از نوع مطالعات کیفی بود که با رویکرد مرور نظاممند و به روش فراترکیب آمیخته[4] انجام شد. مرور نظاممند یک بررسی جامع مبتنی بر پروتکل و ترکیب دادهها با تمرکز بر یک موضوع یا سؤالات کلیدی مرتبط است. معمولاً این روش، فعالیت مشترک افراد آگاه و مسلط به روشهای مبتنی بر شواهد و افراد دارای تخصص در مسائل بحثشده و تحقیق است (Russell et al., 2009). مرور نظاممند شامل روشهای 1-فراترکیب (خلاصهسازی و ترکیب نتایج مطالعات کیفی) (ملارضایی، 1401: 24؛ باقری و همکاران، 1399)؛ 2-فراتحلیل[5] (ترکیب آماری مطالعات کمی) (Goodacre, 2015: 507) است. بهتازگی روش سومی نیز با عنوان «فراترکیب آمیخته» به انواع مطالعات نظاممند اضافه شده است. این روش، دادهها و نتایج را در مطالعات کمی، کیفی و آمیخته ترکیب میکند (Sataloff et al., 2021). سندلوسکی و همکاران[6] (2006) با تلفیق فراترکیب و فراتحلیل، رویکرد «فراترکیب آمیخته» را ارائه دادهاند. فراترکیب آمیخته، نوعی مرور نظاممند است که در حوزۀ مشترکی از تحقیقات تجربی و نظری با هدف تلفیق یافتههای مطالعات کمی، کیفی و آمیخته انجام میشود. این روش، یافتهها را به شکل معناداری خلاصه و ترکیب میکند و درک کاملاً گسترده و جامعی به دست میدهد. براساس این توضیحات، رویکرد اصلی این پژوهش، مرور نظاممند با روش فراترکیب آمیخته است.
جامعۀ بررسیشدۀ پژوهش، پژوهشهای منتشرشده به زبان انگلیسی در سالهای 2012 تا 2023 در پایگاههای علمی مختلف بود. نمونهگیری به روش هدفمند انجام شد. بهمنظور دستیابی به هدف پژوهش، از الگوی هفت مرحلهای سندلوسکی و باروسو[7] (2007) به شرح زیر استفاده شد:
گام 1. تنظیم سؤالات پژوهش: نخستین گام در روش سندولوسکی و باروسو (2007)، تنظیم پرسشهای پژوهش است. این پرسشها عموماً براساس چهار پارامتر چه چیزی؟ چه کسی؟ چه زمانی؟ و چگونه؟ تنظیمشدنیاند. پس از آنکه سؤالات پژوهش براساس هدف پژوهش تنظیم شد، مرحلۀ بررسی نظاممند متون آغاز میشود.
گام 2. بررسی نظاممند متون: ﺑﺮای ﮔﺮدآوری دادهﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ، از دادهﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮﯾۀ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک اﺳﺘﻔﺎده شد. پژوهشگر مطالعات مختلف در حوزۀ مرزگستری را از پایگاه دادههای علمی مختلف و با استفاده از کلیدواژههای مرتبط شناسایی کرد.
گام 3. جستوجو و انتخاب متون مناسب: در این گام، منابع مرتبط با موضوع و هدف پژوهش جستوجو شد و مطابق فرایند ترسیمشده در شکل 1، درنهایت تعداد 64 مقاله با توجه به معیارهای مدنظر بهمنظور تحلیل نهایی انتخاب شدند.
براساس فرایند شکل 1، از میان 948 پژوهش در زمینۀ مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه، درنهایت 64 مقاله بهمنظور تحلیل نهایی وارد پژوهش شد. معیارهای ورود مطالعات به پژوهش شامل مطالعات انجامشده در حوزۀ مرزگستری از سال 2012 تا 2023، مطالعات مرتبط با مرزگستری دانشگاهی، اعضای هیئتعلمی مرزگستر، رهبری مرزگستر دانشگاهی، شایستگیهای رهبران مرزگستر، مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه، مطالعات انجامشده با روشهای کمی، کیفی و آمیخته، مطالعات به زبان انگلیسی و دسترسی به تمام متن مقالات و مطالعات با امتیاز بالاتر از 31 در چکلیست کاسپ[8] (2018) بود. بنابراین مطالعات منتشرشده قبل از سال 2012، مربوط به حوزۀ آموزش و پرورش، مطالعات مربوط به شایستگیهای رهبران مرزگستر در مدارس، مطالعات انجامشده به روش شبهآزمایشی، مطالعات به زبانهای خارجی غیر انگلیسی که با چکیدۀ انگلیسی نمایه شده بودند، مطالعاتی که فایل تمام متن آنها در دسترس نبود و درنهایت مطالعاتی که امتیاز آنها در چکلیست کاسپ (2018) کمتر از 31 بود، از مطالعۀ حاضر حذف شدند.
شکل 1- فرایند جستوجو و انتخاب مقالات
Fig 1- The process of searching and selecting articles
گام 4. استخراج اطلاعات: در اﯾﻦ گام، اﻃﻼﻋﺎت پژوهشها در قالب ﺟﺪوﻟﯽ (جدول1) دﺳﺘﻪﺑﻨﺪی ﺷﺪ. این جدول شامل نام ﭘﺪﯾﺪآورﻧﺪﮔﺎن، سال انتشار، عنوان مقاله، روش تحقیق و پایگاه اطلاعاتی است که مقاله در آن نمایه شده است.
گام 5. تجزیه و تحلیل یافتههای کیفی: در این مرحله، پژوهشگر بهدنبال کدهای برآمده از فرآیند فراترکیب آمیخته بود. در این مرحله، مقالات انتخابشده چندین بار مطالعه و کدگذاری انجام شد.
گام 6. کنترل کیفیت: در بررسیهای نظاممند و بهویژه روش فراترکیب آمیخته، مرحلۀ ارزیابی و کنترل کیفیت بسیار مهم و حیاتی است (Frantzen & Fetters, 2016: 2253). در این پژوهش بهمنظور ارزیابی کیفیت مطالعه، از چکلیست کاسپ (2018) استفاده شد. این چکلیست شامل سؤالات زیر است:
1-آیا هدف مقالۀ مدنظر، با اهداف پژوهش همخوانی دارد؟
2-آیا در مقالۀ بررسیشده، از روشی منطقی و حسابشده استفاده شده است؟
3-آیا طرح پژوهش، اهداف و فرضیهها و ابزارهای مطالعه در مقاله بهروشنی و بهدرستی بیان شده است؟
4-آیا روش نمونهگیری استفادهشده در مقاله، مناسب و دقیق است؟
5-آیا برای گردآوری دادهها در آن مقاله، از ابزارهای مناسب و دقیقی استفاده شده است؟
6-آیا از روشهای مناسبی برای اعتباریابی دادهها استفاده شده است؟
7-آیا پژوهشگر از منابع علمی معتبر در مراجع علمی استفاده کرده است؟
8-آیا تجزیه و تحلیل دادهها بهخوبی انجام شده است؟
9-آیا یافتههای پژوهش به بیان شفاف و گویا ارائه شده است؟
10-آیا مقالۀ مدنظر، ارزش علمی یا کاربردی دارد؟
پاسخ هرکدام از این سؤالات، در طیف 5 گزینهای لیکرت از ضعیف تا عالی ارزیابی شد. در این پژوهش، تنها مقالاتی بررسی شدند که امتیاز کلی آنها بالاتر از 31 بود و براساس ابزار کاسپ، خوب تا عالی است. جدول 2، چگونگی این امتیازبندی را نشان میدهد.
جدول 1- مشخصات چند نمونه از پژوهشهای بررسیشده
Table 1- The characteristics of some examples of researches under review
|
کد |
محقق (سال) |
عنوان |
روش |
پایگاه اطلاعاتی |
|
1 |
رفتار مرزگستری رهبر و رفتار آوای کارکنان: بعد تقاضا-منابع شغلی |
کمی |
MDPI |
|
|
2 |
|
فعالکردن مرزگستران در همکاریهای عمومی و خصوصی: تأثیر حمایت و استقلال نقش بر کاهش استرس نقش |
کمی |
JOHN WILLEY |
|
3 |
بقای بهترینها: مسیرهای متعدد رهبری کارآفرینی که نوآوری انطباقی را در محیط نامطمئن هدایت میکند. |
کمی |
Emerald |
|
|
4 |
از اشتراک افقی دانش تا انتقال عمودی دانش: نقش تعهد مرزگستری در سرمایهگذاریهای مشترک بینالمللی |
کمی |
Springer |
|
|
5 |
|
مرزگستری: نقش حیاتی برای همکاریهای پایدار بین جوامع بومی و دانشمندان مسیر اصلی |
کیفی |
|
|
6 |
کای و همکاران (2017)
|
نوآوری در کسب و ادغام فناوریهای مرزگستری: تجزیه و تحلیل فازی |
کمی |
frontiersin |
|
7 |
|
جهتگیری کارآفرینی سبز، جستجوی مرزگستری و عملکرد پایدار سازمانی: نقش تعدیلکنندۀ پویایی محیطی |
کمی |
MDPI |
|
8 |
|
از مرزگستری تا ادغام دانش بین گروهی: نقش فرادانش و پیشگامی مرزگستران |
آمیخته |
JOHN WILLEY |
|
9 |
چگونه جمعیت را برای نوآوری در یک بازار محدود جذب کنیم؟ چشمانداز عملی از مرزگستری گوگل در چین |
آمیخته |
Emerald |
|
|
10 |
چگونه رهبری سازمانی و مرزگستری، فرآیند تحول یک سازمان رسانۀ خبری محلی را هدایت میکنند؟ |
کیفی |
SAGE |
جدول 2- نحوۀ امتیازبندی مقالات براساس ابزار کاسپ
Table 2- Scoring of articles based on the CASP tool
|
نتیجۀ نهایی |
سطح |
امتیاز (نمرۀ کلی) |
|
پذیرفتهشده |
عالی |
50-41 |
|
پذیرفتهشده |
خوب |
40-31 |
|
ردشده |
متوسط |
30-21 |
|
ردشده |
نسبتاً متوسط |
20-11 |
|
ردشده |
ضعیف |
10-0 |
علاوه بر ابزار کاسپ که بهمنظور ارزیابی کیفیت مطالعه استفاده شد، برای اعتباریابی کدهای استخراجشده از سه راهکار یا روش استفاده شد: 1- کدگذاری مجدد: محققان بعد از گذشت دو هفته از کدگذاری اول، مجدداً به پژوهشهای منتخب مراجعه و نتایج پژوهشها را مجدداً کدگذاری کردند. همچنین نویسندگان مقاله (دو نویسنده) کدگذاری را بهصورت جداگانه انجام و وارسی کردند؛ 2-تثلیث دادهای: اعتبار یافتههای پژوهش براساس دو بعد زمان (از 2012 تا 2023) و مکان (جستوجو در بیش از 15 پایگاه اطلاعاتی، موتورهای جستوجوی google و Google Scholar) تأمین شد؛ 3-کدگذاری بهوسیلۀ شخص خبره: بعد از کدگذاری نویسندگان، کدگذاری یک شخص خبره نیز انجام شد و با محاسبۀ شاخص کاپا[18]، اعتبار کدها بررسی و تأیید شد. به این طریق که از یک پژوهشگر خبره و دانشآموختۀ دکتری مدیریت آموزشی که با حوزۀ ارتباط صنعت و دانشگاه، آموزش عالی و مرزگستری آشنا بود، درخواست شد که بدون اطلاع از نحوۀ ادغام کدها و مفاهیم ایجادشدۀ پژوهشگران، اقدام به گروهبندی مفاهیم کند؛ سپس گروههای ارائهشدۀ پژوهشگران با گروههای ارائهشدۀ فرد خبره در دو بعد پیشایندها و پسایندها، مقایسه شد. طبق محاسبات انجامشده با استفاده از نرمافزار Spss V.26، مقدار شاخص کاپا برابر با 780/0 محاسبه شد که با توجه به جدول 3 در سطح «توافق معتبر» قرار گرفته است.
گام 7. ارائۀ یافتهها: در مرحلۀ آخر، یافتههای به دست آمده در مراحل پیشین ارائه شد که در اینجا با توجه به بررسی معانی کدها، در مفاهیم مشابه دستهبندی شدند؛ سپس مفاهیم به دست آمده تجمیع شدند و در مقولههای کلیتر قرار گرفتند.
یافته ها
در تحلیل مطالعات انتخابشده، ابتدا تعداد 148 مقوله شناسایی و استخراج شد. در مرحلۀ بعد پس از بررسی چندباره و خلاصهسازی و حذف مقولههای تکراری و مشابه ازنظر مفهومی، تعداد مقولهها به 94 مقوله کاهش یافت؛ سپس در مرحلۀ سوم، مقولههای مرحلۀ دوم متناسب با معنا و ویژگیهای مفهومی در دستههای کلی با عنوان مؤلفهها، در 16 عنوان طبقهبندی شدند که از این تعداد، 6 عنوان در طبقۀ کلیتر پیشایندها و 10 عنوان در طبقۀ پسایندها دستهبندی شدند.
جدول 3- وضعیت شاخص کاپا
Table 3- Status of Kappa index
|
مقدار عددی شاخص کاپا |
وضعیت توافق |
مقدار عددی شاخص کاپا |
وضعیت توافق |
|
کمتر از 0 |
ضعیف |
6/0 – 41/0 |
مناسب |
|
2/0 – 0 |
بیاهمیت |
61/0 – 8/0 |
معتبر |
|
4/0 - 21/0 |
متوسط |
1- 81/0 |
عالی |
پاسخ به سؤال 1: پیشایندهای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه کدام است؟ یافتههای پژوهش نشان داد پیشایندهای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه، در شش طبقۀ کلی مشتمل بر پیشایندهای ساختاری-فناوری، ساختاری-سازمانی، فردی-سازمانی، سبک رهبری، روانشناختی-فردی، -تیمسازی دستهبندی میشوند. مقولههای هرکدام از این طبقات (مؤلفه) در جدول 4 ذکر شده است.
پاسخ به سؤال 2: پسایندهای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه کدام است؟ یافتههای پژوهش نشان داد پسایندهای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه، در 10 طبقۀ کلی مشتمل بر توسعۀ مهارتهای مدیریت دانش، ارتقای خلاقیت-نوآوری سازمانی، ارتقای سرمایۀ اجتماعی، توسعۀ شبکۀ ارتباطی، عملکرد و پیامدهای سازمانی، ارتقای سرمایۀ روانشناختی، پیامدهای شغلی-فردی، توسعۀ فردی-شخصی، ارتقای تعهد سازمانی و آسیب نقش سازمانی دستهبندی میشود. مقولۀ هرکدام از این طبقات (مؤلفهها) در جدول 4 ارائه شده است.
جدول 4- مقوله و مؤلفههای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه در قالب پیشایندها
Table 4- Categories and components of boundary spanning in the form of Antecedents
|
کد محوری |
مؤلفهها |
مقولهها |
منبع کد |
|
پیشایندها |
ساختاری-فناوری |
فناوری اطلاعات، شبکههای مجازی، رسانههای اجتماعی |
هان و همکاران[19] (2017)، هاستاد[20] (2017)، ترمیر و بروینسما[21] (2016)، وناوش و استینفیلد[22] (2016) |
|
ساختاری-سازمانی |
ساختار سازمانی، اهداف سازمانی، میزان تمرکز قدرت، جو سازمانی، مشارکت در تصمیمگیری، پیچیدگی سازمانی، رسمیسازی، حمایت سازمانی، سیستم پاداش |
باس و همکاران[23] (2023)، کیج و ونکراننبورگ (2022)، یی و همکاران (2022)، ونتونگرلو[24] (2021)، شویته و همکاران[25] (2020)، کای و همکاران[26] (2017)، یو[27] (2013)
|
|
|
فردی-سازمانی |
تناسب فرد و سازمان، تناسب شغل و فرد (شاغل)، تقاضا-منابع شغلی، توانمندسازی |
لی و همکاران (2023)، باس و همکاران (2023)، فرمانش و همکاران[28] (2021)، یو (2013)
|
|
|
سبک رهبری |
سبک رهبری تحولآفرین، رهبری کارآفرینانه، رهبری فروتنانه، رهبری فراگیر، مربیگری حمایتی، رهبری معنوی، ویژگیهای رهبر |
لین و یی (2023)، ژنگ و احمد[29] (2024)، مارونو و همکاران[30] (2022)، وادی و همکاران[31] (2021)، فانگ و همکاران[32] (2021)، فرمانش و همکاران (2021)
|
|
|
روانشناختی- فردی |
انگیزه، انگیزۀ درونی، انگیزۀ مشارکت، سازگاری رفتاری، عزتنفس، اعتماد به نفس، رضایت شغلی |
لی و همکاران (2023)، باس و همکاران (2023)، شوستر و همکاران[33] (2019)، مارونو و همکاران (2022)، فرمانش و همکاران (2021)، فانگ و همکاران (2021)، وانگ و همکاران[34] (2021)، لی و هان[35] (2020)، گانتر و هانسمن[36] (2017)
|
|
|
تیمسازی |
تیمسازی، تیم یکپارچه، مشارکت در تیم |
مارونو و همکاران (2022)، هاگینز و شیپرز[37] (2019)، دلوزیر[38] (2018)
|
جدول 5- مقولهها و مؤلفهها در قالب پسایندها
Table 5- Categories and components of boundary spanning in the form of Consequences
|
کد محوری |
مؤلفهها |
مقولهها |
منبع کد |
|
پسایندها |
توسعۀ مهارتهای مدیریت دانش |
انتقال دانش، مدیریت و تسهیل اشتراکگذاری دانش، اکتشاف دانش، نوآوری دانش، ادغام دانش بین گروهی، تسهیل قابلیت و نوآوری یکپارچهسازی دانش، گسترش استفاده از دانش علمی در تصمیمگیری شخصی، گسترش استفاده از دانش علمی در سیاستگذاری، تصمیمگیری مبتنی بر شواهد، یادگیری سازمانی |
جیانگ و همکاران[39] (2023)، مل و همکاران (2022)، آکاریا و همکاران[40] (2022)، شاه و همکاران[41] (2022)، ویرو و همکاران[42] (2019)، بدنارک و همکاران[43] (2018)، مرس و همکاران[44] (2018)، پنگ و سوتانتو[45] (2012)، هاستاد و بچینا[46] (2012)
|
|
ارتقای خلاقیت-نوآوری سازمانی |
نوآوری، نوآوری سازمانی و ایجاد نوآوری، نوآوری پایدار، رفتار کار نوآوری، خلاقیت، رفتار خلاقانه، دانش خلاق، قابلیت نوآوری، عملکرد خلاق، تولید ایدههای خلاق |
یوآنمی و همکاران[47] (2022)، گائو و همکاران[48] (2022)، کیم و همکاران[49] (2022)، ژنگ و احمد (2024)، کیج و ونکراننبورگ (2022)، لیو و همکاران[50] (2022)، کائو و همکاران[51] (2021)، دریون[52] (2021)، ژانگ و لی[53] (2021)، فانگ و همکاران (2021)، وادی و همکاران (2021)، هو و همکاران[54] (2021)، یو و همکاران[55] (2020)، کزی[56] (2018)، ویدمن و مولدر[57] (2018)، لام[58] (2018)، سئوین[59] (2018)، زی و همکاران[60] (2018)، هاستاد (2017)، رایان و اومالی[61] (2016)، اندرسن و کراگ[62] (2015)
|
|
|
ارتقای سرمایۀ اجتماعی |
سرمایۀ اجتماعی، پیوندهای اجتماعی، توسعۀ سرمایۀ اجتماعی، سرمایۀ اجتماعی |
لیسیلور و ساهوت (2022)، دریون (2021)، جیا و همکاران[63] (2021)، فان و استیونسون[64] (2019)، بوردوگنا[65] (2018)، رایان و اومالی (2016) |
|
|
توسعه شبکه ارتباطی |
مبادلات بین سازمانی، ایجاد شبکۀ بین سازمانها، هماهنگی و حل اختلافات میان دیگر اعضای شبکه، پلزنندۀ فرهنگی، تقویت شبکههای بینالمللی |
کرسی و همکاران[66] (2020)، جون[67] (2018)، ساهادیو و همکاران[68] (2015)
|
|
|
عملکرد و پیامدهای سازمانی |
بهبود عملکرد سازمانی، دستیابی به مزیت رقابتی، چابکی سازمانی، کارآفرینی |
یوآنمی و همکاران (2022)، ژانگ و همکاران[69] (2020)، یانگ و همکاران[70] (2021)، یی و همکاران 2022))، هاستاد و بچینا (2012)، کیج و ونکراننبورگ (2022)، الغاتم[71] (2021)، ندرهند و همکاران[72] (2019)
|
|
|
آسیب نقش سازمانی |
تضاد و تعارض نقش، ابهام نقش، اضافهبار نقش، اضافه بار اطلاعاتی، خستگی عاطفی، استرس و استرس نقش، ابهام نقش |
ساتیش و همکاران (2023)، یوآنمی و همکاران (2022)، باس و همکاران (2023)، ژانگ و همکاران (2020)، گانتر و هانسمن (2017)
|
|
|
ارتقای سرمایۀ روانشناختی |
خودکارآمدی، خودکارآمدی خلاق، خوشبینی، امید و انعطافپذیری، انعطافپذیری نقش |
لی و همکاران (2023)، مارونو همکاران (2022)، ژو و روکوو[73] (2022)، کیم و همکاران (2022)، شویته و همکاران (2020)، فان و استیونسون (2019)، سئوین (2018) |
|
|
پیامدهای شغلی-فردی |
مهارت شغلی، عملکرد شغلی، بازآفرینی شغلی، نگرش شغلی |
لی و همکاران (2023)، سو و روکوو (2022)، یوآنمی و همکاران (2022)، باس و همکاران (2023)
|
|
|
توسعۀ فردی-شخصی |
تسهیل یادگیری اجتماعی، ذهنآگاهی، ایمنی روانشناختی |
ژانگ و همکاران (2020)، سئوین (2018)، گریگوروک و رانو[74] (2017)
|
|
|
ارتقای تعهد سازمانی |
تعهد سازمانی، تعهد به اهداف سازمان، ماندگاری در سازمان |
جیانگ و همکاران (2023)، هچ و همکاران (2023)، یوآنمی و همکاران (2022)، باس و همکاران (2023)، هیل[75] (2016)
|
در ادامه، مؤلفههای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه، در قالب شکل2 ارائه شده است که در مرکز شکل، مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه و در یک سمت آن پیشایندهای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه و در سمت دیگر آن، پسایندهای ارتباط صنعت و دانشگاه درج شده است.
شکل 2- مؤلفههای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه
Fig 2- Components of boundary spanning communication between industry and university
بحث و نتیجه
هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفههای پیشایندها و پسایندهای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه با رویکرد فراترکیب آمیخته بود. پس از بررسی مطالعات پیشین و تحلیل نتایج آنها، تعداد 6 مؤلفه بهعنوان پیشایند و 10 مؤلفه بهعنوان پسایند مرزگستری در حوزۀ «ارتباط صنعت و دانشگاه» شناسایی شد.
در بخش یافتهها، پیشایندها، مقدمات، شرایط یا الزامات اولیه برای فعالیت مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه در نظر گرفته شده است. تبیین این پیشایندها و ارتباط با یافتههای دیگر پژوهشها به شرح ذیل است:
پیشایندهای ساختاری-فناوری: پیشایندهای ساختاری-فناوری یکی از پیشایندها و مؤلفههای مورد نیاز برای انجام فعالیت مرزگستری و تثبیت رفتارهای مرزگستری است. این پیشایند براساس تأکیدات بر ماهیت ارتباطی و زیرساختی مبتنی بر فناوری مرزگستری (بین صنعت و دانشگاه) شکل گرفته است. پیشایندهای ساختاری-فناوری، یک بستر زیرساختی در توسعۀ مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه عمل میکنند. قرارگرفتن مقولههای فناوری اطلاعات، شبکههای مجازی و رسانههای اجتماعی در قالب یک مؤلفۀ پیشایندی، یک همافزایی را برای توسعۀ بستر زیرساختی مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه ایجاد میکند. در پژوهشهای پیشین، پیشایندهای ساختاری-فناوری بهصورت جداگانه طرح و در ارتباط با مرزگستری بررسی شدهاند. یافتههای پژوهش دربارۀ پیشایندهای ساختاری-فناوری با یافتههای هان و همکاران (2017)، هاستاد (2017)، ترمیر و بروینسما (2016) و وناوش و استنفیلد (2016) مطابقت دارد.
پیشایندهای ساختاری-سازمانی: این دسته از پیشایندها، عوامل و مؤلفههای ساختاری معطوف به سازمان، شکلدهندۀ مرزگستری بهعنوان یک فعالیت و نقش سازمانی در ساختار سازمانهایند. پیشایندهای ساختاری- سازمانی شامل ساختار سازمانی، اهداف سازمانی، میزان تمرکز قدرت، جو سازمانی، میزان مشارکت در تصمیمگیری، پیچیدگی سازمانی، رسمیسازی، حمایت سازمانی و سیستم پاداشاند. در سازمانهای امروزی، فعالیت مرزگستری جایگاهی در ساختارهای سازمانی ندارد؛ اما ساختارهایی نظیر ارتباط صنعت و دانشگاه، پارکهای علم و فناوری، معاونتهای پژوهشی، پژوهشکدههای تخصصی مربوط به مؤسسات آموزش عالی، بخشهای تحقیق و توسعه و مانند آنها، حاکی از توجه به مرزگستری در ساختار سازمانی صنعت و دانشگاه است. همانطور که میلز و مشاوی[76] (1999) بیان میکنند، ماهیت مرزگستری را اندازۀ سازمان و نفوذ نسبی سازمانهای درگیر انجام میدهند (Needham et al., 2017: 289). از سوی دیگر اهداف سازمانی، میزان تمرکز قدرت، جو سازمانی، مشارکت در تصمیمگیری، پیچیدگی سازمانی، رسمیسازی، حمایت سازمانی و سیستم پاداش برای فعالیتهای مرزگستری، مؤلفههاییاند که نقش آنها در مرزگستری بررسی شده است و محققانی نظیر باس و همکاران (2023)، کیج و ونکراننبورگ (2022)، یی و همکاران (2022)، ونتونگرلو (2021)، شویتجه و همکاران (2020)، کای و همکاران (2017) و یو (2013) آن را تأیید کردهاند و با یافتههای پژوهش حاضر در یک راستا قلمداد میشود.
پیشایندهای فردی-سازمانی: پیشایندهای فردی-سازمانی، مقدمات و الزاماتی است که به نقش فرد در سازمان مربوط و یکی از موضوعات مهم در رفتار سازمانی قلمداد میشود. تناسب فرد و سازمان، تناسب شغل و فرد، الگوی تقاضا-منابع شغلی فرد و توانمندسازی، مؤلفههاییاند که باید در ارتباط فرد با سازمان به آنها توجه کرد. گرگوری و همکاران[77] (2010) معتقدند انتظارات فرد از سازمان، زمانی درکشدنی است که فرد درجات بالاتری از تناسب با شغل را داشته باشد، بهدنبال آن تغییراتی در نگرشها یا رفتارها برای ترکیب احساسات خاص ایجاد میشود (Farmanesh et al., 2021). یافتههای پژوهش با یافتههای لی و همکاران (2023)، باس و همکاران (2023)، فارمانش و همکاران (2021) و یو (2013) مطابقت دارد.
پیشایندهای سبک رهبری: پیشایندهای سبک رهبری، سبک و ویژگیهای رهبر را در مرزگستری بررسی میکند. ازنظر مارونو و همکاران (2022) نقش اصلی رهبر و سبک رهبری او در فعالیتهای مرزگستری، برقراری و حفظ ارتباط با گروههای کلیدی خارجی است، همچنین رهبر باید در فعالیتهای مرزگستری، کارکنان را به برقراری ارتباط بیرون از مرز سازمان ترغیب کند. محققان در پژوهشهای پیشین، نقش سبکهای رهبری تحولآفرین، کارآفرینانه، فروتنانه، معنوی، فراگیر، رهبری با رویکرد مربیگری حمایتی و ویژگیهای رهبر در مرزگستری را بررسی کردهاند و نتایج آنها حاکی از نقش تعیینکنندۀ سبک رهبری در اثربخشی مرزگستری بوده است. بهطور کلی یافتههای پژوهش با یافتههای لین و ایی (2023)، ژنگ و احمد (2024)، مارونو و همکاران (2022)، وادی و همکاران (2021)، فانگ و همکاران (2021) و فارمانش و همکاران (2021) مطابقت دارد.
پیشایندهای روانشناختی-فردی: پیشایندهای روانشناختی-فردی مباحث و ویژگیهای روانشناختی فرد را بیان میکند. بر این اساس، فردی که میخواهد در فعالیت مرزگستری شرکت کند، باید ازنظر روانشناختی نیز آمادگی لازم را داشته باشد و یا اینکه برخی ویژگیهای روانشناختی را دارا باشد. انگیزه، یکی از مؤلفههای مهم پیشایندی در فعالیتهای مرزگستری است و تا زمانی که فرد انگیزۀ لازم برای فعالیت در مرزگستری را نداشته باشد، به مطلوبیت نتایج مرزگستری اطمینان نمیشود. مارونو و همکاران (2022) در پژوهشی دریافتند که رفتارهای مرزگستری ازطریق یک مسیر انگیزشی شکل میگیرد. مؤلفههای سازگاری رفتاری، عزتنفس، اعتماد به نفس و رضایت شغلی نیز پیشایندهاییاند که لازم است اعضای صنعت و دانشگاه، در فعالیتهای مرزگستری آنها را داشته باشد. یافتههای پژوهش با یافتههای لی و همکاران (2023)، لی و هان (2020) و مارونو و همکاران (2022) مطابقت دارد.
تیمسازی: براساس یافتههای پژوهش، مؤلفۀ تیم و تیمسازی، هستۀ اصلی پویاییهای گروهی در مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه است؛ زیرا فعالیت مرزگستری، فعالیتی بین اعضای دو سازمان (در این پژوهش صنعت و دانشگاه) است و بدون انجام فعالیتهای مرزگستری بهصورت تیمی، نتیجۀ مطلوب به دست نمیآید. به عبارت دیگر تیمسازی و تشکیل تیم یکپارچه را رهبران مرزگستر، مشارکت اعضای صنعت و دانشگاه در فعالیتهای تیمی انجام میشود و از الزامات مرزگستری است؛ بنابراین در سیاستگذاری و برنامهریزی راهبردی برای مرزگستری (چه از طرف دانشگاه و چه از طرف صنعت) باید تیمسازی را یکی از راهبردهای اولیۀ شروع مرزگستری در نظر گرفت. در این امر باید تیمسازی در صنعت، در دانشگاه و بین اعضای صنعت و دانشگاه انجام شود. پژوهشهای مارونو و همکاران (2022)، هاگینس و شیپرز (2019)، دلوزیر (2018) نشان دادهاند تیمسازی، تیم یکپارچه و مشارکت در تیم، نقش مؤثری در مرزگستری دارد که با یافتههای پژوهش حاضر مطابقت دارد.
همانطوری که مطرح شد، توسعۀ مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه، نیازمند برخی متغیرهاست و این متغیرها در ایجاد، حفظ و توسعۀ مرزگستری (در ارتباط صنعت و دانشگاه) نقش پیشران را ایفا میکنند. علاوه بر متغیرهای پیشایندی که الزامات عملیات مرزگستری در نظر گرفته میشوند، مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه، پیامدهایی برای سازمان، گروه و فرد دارد. بیشتر این پیامدها مثبت و برخی نیز منفیاند. در ادامه، شرح هریک از این پسایندها و تبیین آنها گزارش شده است.
توسعۀ مهارتهای مدیریت دانش: بوردوگنا (2018) در پژوهش خود نشان داد مرزگستری ابزار مفیدی است که افراد را قادر میکند تا علاوه بر تفسیر، فیلتر و انتقال دانش سازمانی، انتقال منابع را تسهیل و سازمانهای خود را نمایندگی کنند. در ارتباط صنعت و دانشگاه که صنعت بهدنبال دانش نو تولیدشده در دانشگاه است، درنهایت باید به این مهم دست یافت که دانش تولیدی در دانشگاه به محیط صنعت انتقال یابد. این مهم در پرتوی مدیریت دانش اتفاق میافتد. دانشگاه باید دانش تولیدی را ذخیره کند، برای کاربران صنعت (مشتری دانش خود) تفسیر و در انتقال آن به محیط صنعت، متناسب با نیازمندیها و شرایط صنعت بهینهسازی کند. بنابراین توسعۀ مدیریت دانش در فرایند عملیات مرزگستری اتفاق میافتد. یافتههای پژوهش با یافتههای جیانگ و همکاران (2023)، مل و همکاران (2022)، آکاریا و همکاران (2022)، شاه و همکاران (2022) و پنگ و سوتانتو (2012) مطابقت دارد.
ارتقای خلاقیت-نوآوری سازمانی: یکی از پیامدهای مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه، ارتقای خلاقیت و نوآوری سازمانی است. نوآوری عنصر و نتیجۀ اصلی ارتباط صنعت و دانشگاه است و صنایع بهدنبال نوآوری در تولید و خدمات به مرزگستری روی میآورند. صنایع بهتنهایی به نوآوری دست پیدا نمیکنند و نیاز مبرمی به نوآوریهای دانشی دانشگاه دارند. تحقیقات دانشگاهی که به نوآوری منجر میشوند، محصولات و خدمات نویی را در صنایع پایهریزی میکنند. نوآوریها حاصل عملکرد دانشگاه و پاسخ به نیازهای صنعت و جامعه است. یافتههای پژوهش با یافتههای یوآنمی و همکاران (2022)، گائو و همکاران (2022)، کیج و ونکراننبورگ (2022)، دریون (2021)، فانگ و همکاران (2021)، یو و همکاران (2020)، کائو و همکاران (2021)، ژانگ و لی (2021) و ویدمن و مولدر (2018) مطابقت دارد.
ارتقای سرمایۀ اجتماعی: ازنظر بوردوگنا (2018) سرمایۀ اجتماعی، جنبۀ مرکزی و محوری توسعه و نهادینهسازی مشارکتهای موفق بین صنعت و دانشگاه است که سرمایۀ اجتماعی بین اعضای هیئتعلمی را بهبود میبخشد. همچنین رهبران ارشد در مؤسسات آموزش عالی باید آن را ابزاری برای مدیریت و توسعۀ مشارکتهای آموزشی بینالمللی و مرزگستری خود در نظر بگیرند. بهطور کلی سرمایۀ اجتماعی حاصل همکاری و مشارکت صنعت و دانشگاه و عناصر مربوط به آنهاست و ارتقای سرمایۀ اجتماعی، پیامدی است که هم دانشگاه و هم صنعت از آن سود میبرند. از سوی دیگر چنین استنباط میشود که وقتی چرخۀ ارتباط صنعت و دانشگاه شکل بگیرد و به حیات خود ادامه دهد، سرمایۀ اجتماعی حاصل از مرزگستری باعث شکلگیری مجدد عملیات مرزگستری و افزایش تعامل، همکاری و مشارکت مجدد بین صنعت و دانشگاه میشود. در مطالعات پیشین نیز نقش مرزگستری در ارتقا و توسعۀ سرمایۀ اجتماعی بهوضوح مشخص شده است و با جمعبندی یافتههای این پژوهش اطمینان حاصل میشود که مرزگستری عاملی مهم در شکلگیری و ارتقای سرمایۀ اجتماعی در تعامل و همکاری صنعت و دانشگاه است. یافتههای پژوهش حاضر با یافتههای لیزیلور و ساهوت (2022)، دریون (2021)، جیا و همکاران (2021)، فان و استیونسون (2019) دریون (2021) و بوردوگنا (2018) مطابقت دارد.
توسعۀ شبکۀ ارتباطی: دروین (2021) مرزگستران را افراد کارآفرین/ نوآور، پیامرسان، شبکهساز و تسهیلکننده معرفی میکند. ویلیامز[78] (2010) مرزگستران را شبکهسازهای کهنالگویی[79] میداند که در میان فاصلههای اجتماعی فضای سازمانی فعالیت میکنند. همچنین ویلیامز (2010)، شبکهسازی را یکی از مهارتهای مرزگستران میداند. با شکلگیری شبکۀ ارتباطی بین صنعت و دانشگاه و کنشگران، این دو محیط مرزگستری عملیاتی خواهد شد. بدون ایجاد، حفظ و توسعۀ شبکههای ارتباطی، دادههای مربوط به منابع و دانش بین صنعت و دانشگاه منتقل نخواهد شد. ارتباط و شبکۀ ارتباطی در مرزگستری، یک مفهوم بنیادین است و تا زمانی که ارتباطی ایجاد نشود و شبکۀ ارتباطی بین کنشگران صنعت و دانشگاه شکل نگیرد، مرزگستری نتیجۀ مطلوبی نخواهد داشت. درواقع مرزگستری در تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه موجب توسعۀ شبکۀ ارتباطی و بهبود وضعیت نقشهای ارتباطی عاملان مرزی (مرزگستران) بین دو محیط خواهد شد. پژوهشهای پیشین، مؤلفههای مبادلات بین سازمانی، ایجاد شبکۀ بین سازمانها، هماهنگی و حل اختلافات میان دیگر اعضای شبکه، پلزنندۀ فرهنگی و تقویت شبکههای بینالمللی را در پژوهشهای مختلف مطالعه کردهاند. بهطور کلی مرزگستری به توسعۀ شبکۀ ارتباطی در ارتباط صنعت و دانشگاه منجر خواهد شد که حاکی از مطابقت یافتههای پژوهش با یافتههای کرسی و همکاران (2020)، جون (2018) و ساهادیو و همکاران (2015) است.
عملکرد و پیامدهای سازمانی: یکی از نتایجی که مرزگستری برای صنعت و دانشگاه بهدنبال دارد، بهبود عملکرد سازمانی است. برخی از پیامدهای مرزگستری برای دانشگاه، شامل افزایش تولیدات علمی، تجاریسازی نوآوریها و اختراعات دانشگاهی، تجربهاندوزی اعضای هیئتعلمی، مدیران و دانشجویان از ارتباط با صنعت، کسب منابع مالی، ارتقای شهرت دانشگاه و... است. برخی نتایج مربوط به عملکرد صنعت نیز، شامل افزایش نوآوری در محصولات و خدمات، افزایش تولید، دستیابی به مزیت رقابتی، افزایش سود خالص، افزایش سرمایهگذاری در توسعۀ زیرساختها و... است. از سوی دیگر، پیامدهایی نظیر چابکی سازمانی و کارآفرینی نیز جزء دستاوردهای مرزگستری برای صنعت و دانشگاه است. اگرچه پژوهشهای پیشین بهطور جداگانه، برخی از این متغیرها را بررسی کردهاند، همۀ آنها جزء عملکردها و پیامدهای سازمانی مرزگستری در نظر گرفته نمیشود تا برنامهریزیهای آتی صنعت و دانشگاه با توجه به انتظارات نهایی از عملکرد سازمانی در بستر مرزگستری انجام شود. مطالعات پیشین تأثیر مرزگستری را بر عملکرد سازمانی، با توجه به مؤلفههایی نظیر دستاوردهای مالی و دستیابی به منابع در نظر گرفتهاند، اما پژوهش حاضر پیامدهایی نظیر چابکی و کارآفرینی را که از ویژگیهای مهم سازمانها و صنایع امروزی است نیز، پیامدهای منوط به عملکرد سازمانی در نظر گرفته است. با این طبقهبندی، چابکی و کارآفرینی در عملکرد نهایی ارتباط دانشگاه و صنعت، جزء دستاوردهای مهماند. اگرچه این دو دستاورد جنبۀ مالی ندارند، چابکی نقش مهمی در برنامۀ تحول سازمانی دارد و کارآفرینی، زمینهساز توسعۀ محصولات، خدمات و درنهایت بازار صنعت میشود. بهطور کلی، یافتههای پژوهش با یافتههای یوآنمی و همکاران (2022)، ژانگ و همکاران (2021)، یانگ و همکاران (2021) و یی و همکاران (2022) مطابقت دارد.
ارتقای سرمایۀ روانشناختی: ارتقا و بهبود سرمایۀ روانشناختی، یکی از پیامدهای (فردی) مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه برای عناصر انسانی این ارتباط، یعنی کنشگران مرزی صنعت و دانشگاه است. سرمایۀ روانشناختی، مفهومی کلی برای مفاهیمی چون خودکارآمدی، خودکارآمدی خلاق، خوشبینی، امید و انعطافپذیری، انعطافپذیری نقش است. این یافته نشان میدهد افرادی که در مرزگستری مشارکت میکنند، به ویژگیهایی نظیر خودکارآمدی، خوشبینی، امید و انعطافپذیری دست مییابند. خودکارآمدی که باور فرد نسبتبه توانمندیهای خود است، در حوزۀ مرزگستری به مفهوم باور به توان اثرگذاری و مفیدبودن در مشارکت صنعت و دانشگاه در نظر گرفته میشود. همچنین انعطافپذیری فردی به ویژگی ذاتی فرد نسبت داد و انعطافپذیری نقش، به انتظارات سازمان از فرد در نقش خود و میزان انعطاف در وظایف و انجام مأموریتهای شغلی مربوط میشود. این مقولهها سرمایۀ روانشناختی فرد را با توجه به ویژگیهای ذاتی (خودکارآمدی، خودکارآمدی خلاق و انعطافپذیری) و سازمانی (انعطافپذیری نقش) شکل میدهند. درواقع مؤلفۀ سرمایۀ روانشناختی، مؤلفهای است که حاصل دو بعد فردی و سازمانی است. درنهایت اگرچه پژوهشهای پیشین بهطور جداگانه هریک از مؤلفههای سرمایۀ روانشناختی را در ارتباط با مرزگستری بررسی کردهاند، پژوهش حاضر همۀ این مؤلفهها را در قالب سرمایۀ روانشناختی در نظر گرفته است. بهطور کلی یافتههای پژوهش با یافتههای لی و همکاران (2023)، مارونو و همکاران (2022)، کیم و همکاران (2022) و ژو و راکوو (2022) مطابقت دارد.
پیامدهای شغلی-فردی: پیامدهای شغلی مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه، ازجمله پیامدهایی است که به فرد در قالب ساختار سازمان مربوط است. براساس یافتههای پژوهش، مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه، مهارت شغلی کارکنان (صنعت و دانشگاه) را بهبود میبخشد. بنابراین با افزایش مهارت شغلی، عملکرد شغلی افراد نیز بهبود خواهد یافت. همچنین افرادی که در ارتباط صنعت و دانشگاه مشارکت میکنند، نسبتبه شغل خود نگرش مثبتی دارند و این نگرش مثبت به شغل، آنها را به بازآفرینی و بازطراحی مجدد شغل ازنظر شناختی، ارتباطی و وظایف ترغیب میکند. در پژوهشهای گذشته هریک از مؤلفههای مهارت شغلی، عملکرد شغلی، بازآفرینی شغلی و نگرش شغلی بهصورت جداگانه در ارتباط با مرزگستری مطالعهشده قرار گرفته است؛ اما در پژوهش حاضر با عنوان پیامدهای شغلی، مرزگستران حوزۀ صنعت و دانشگاه در نظر گرفته شده است و براساس این مؤلفه، یک مدل پیامدهای شغلی مرزگستری طراحی شد و با اجرای آن در ارتباط صنعت و دانشگاه، آن را توسعه داد. یافتههای پژوهش با یافتههای لی و همکاران (2023)، ژو و راکوو (2022)، یوآنمی و همکاران (2022) و باس و همکاران (2023) مطابقت دارد.
توسعۀ فردی-شخصی: شناسایی مؤلفۀ توسعۀ فردی-شخصی در پسایندهای مرزگستری، نشاندهندۀ آن است که علاوه بر اینکه سازمان (صنعت و دانشگاه) از فعالیت مرزگستری سود میبرند، فرد (اعضای سازمانی) نیز از آن منتفع میشوند. در مؤلفۀ پیشین (پیامدهای شغلی)، آن چیزی را بررسی کردیم که در شغل فرد اتفاق میافتد؛ اما در پسایند «توسعۀ فردی-شخصی»، دستاوردهایی را بررسی میکنیم که به خود فرد و توسعۀ شخصی او مربوط است. تسهیل یادگیری اجتماعی، ذهنآگاهی و ایمنی روانشناختی را در قالب توسعۀ فردی-شخصی در نظر گرفتهایم؛ زیرا این پیامدها معطوف به خود فرد است. در پژوهشهای ژانگ و همکاران (2021)، سئوین (2018) و گریگوروک و رانو (2017)، هریک از مؤلفههای ذکرشده یک متغیر وابستهاند که در ارتباط با مرزگستری بررسی شدهاند و نقش مرزگستری در بهبود هریک از آنها تأیید شده است و با یافتههای پژوهش حاضر مطابقت دارد.
ارتقای تعهد سازمانی: تعهد سازمانی بهعنوان یک مؤلفۀ پسایندی شناسایی شد. پژوهشهای پیشین تأثیر مرزگستری را بر افزایش تعهد به سازمان، تعهد به اهداف سازمان و اشتیاق به ماندن را در سازمان تأیید کرده بودند. بوردوگنا (2018) در پژوهش خود دریافت مرزگستری، انسجام و تعهد را در بین ذینفعان سازمانی افزایش میدهد. بهطور کلی مرزگستری در ایجاد، بهبود و افزایش تعهد سازمانی در کارکنان و اعضای سازمانی که درگیر فعالیتهای مرزگستریاند، نقش مثبت و سازندهای دارد. یافتههای پژوهش با یافتههای جیانگ و همکاران (2023)، هتچ و همکاران (2023)، یوآنمی و همکاران (2022)، باس و همکاران (2023) و هیل (2016) مطابقت دارد.
آسیب نقش سازمانی: با توجه به چالشهایی که در فعالیتهای مرزگستری برای کنشگران سازمانی وجود دارد، آسیبهایی نیز بر آنها وارد میشود. در پژوهش حاضر، آسیب نقش تنها مؤلفۀ منفی حاصل از مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه شناسایی شده است. شاید این آسیب برآیند مشکلات ساختاری در حوزۀ مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه است. این آسیبها شامل تضاد و تعارض نقش، ابهام نقش، اضافهبار نقش، اضافهبار اطلاعاتی، خستگی عاطفی، استرس و ابهام نقش، در فعالیتهای مرزگستری است. ساتیش و همکاران (2023) بیان میکنند با توجه به اینکه مرزگستران باید علایق، دیدگاهها و روشهای مختلف کار در همکاریهای عمومی و خصوصی را در نظر بگیرند، درگیرشدن در فعالیتهای مرزگستری بیشتر با استرس نقش همراه است که بر عملکرد شغلی آنها تأثیر منفی میگذارد. همچنین ساتیش و همکاران (2023) در مطالعۀ خود دریافتند تعارض نقش در فعالیتهای مرزگستری، برای فعالیتهای مرزگستری مضر است. در این راستا، با بازتعریف ساختار نقش سازمانی فرد، انعطاف در نقش و وظایف سازمانی و همچنین فرهنگسازی و ارائۀ آموزشهای لازم دربارۀ آسیبهایی که مرزگستری برای نقش سازمانی فرد دارد، بخشی از آسیب نقش سازمانی رفع میشود. بهطور کلی، یافتههای پژوهش با یافتههای ژانگ و همکاران (2021)، یوآنمی و همکاران (2022)، باس و همکاران (2023) و گانتر و هانسمن (2017) مطابقت دارد. همانطوری که یافتههای پژوهش نشان داد مرزگستری یک مؤلفه در مدیریت سازمانهاست که تأثیرپذیر از متغیرها و مؤلفههای سازمانی و تأثیرگذار بر متغیرها و مؤلفههای سازمانی در ارتباط صنعت و دانشگاه است. مؤلفههای تأثیرگذاری مانند پیشایندهای ساختاری-سازمانی و پیشایندهای ساختاری-فناوری، معطوف به مدیریت سازمان (دانشگاه و صنعت) است. از طرفی مؤلفههایی مانند پیشایندهای فردی-سازمانی، پیشایندهای سبک رهبری، پیشایندهای روانشناختی-فردی و تیمسازی معطوف به فرد، ویژگیهای فرد و نقش فرد در سازمان است. همچنین دربارۀ پسایندها نیز بخشی از پسایندها یا نتایج مرزگستری معطوف به سازمان است، پسایندهایی نظیر توسعۀ مهارتهای مدیریت دانش، ارتقای خلاقیت-نوآوری سازمانی، توسعۀ شبکۀ ارتباطی و عملکرد و پیامدهای سازمانی، مؤلفههاییاند که ذینفع اصلی آنها سازمان (صنعت و دانشگاه) است. پیامدهایی نظیر پیامدهای شغلی-فردی، توسعۀ فردی-شخصی، ارتقای سرمایۀ روانشناختی، ارتقای تعهد سازمانی و آسیب نقش سازمانی نیز معطوف به فرد در سازماناند و مرزگستری در کمیت و کیفیت آنها نقش بسزایی دارد. بنابراین مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه، راهبردی است که در سطح فرد و سازمان اتفاق میافتد و درنهایت باید بهنحوی عملیاتی شود که سازمان و فرد - هر دو- از آن منتفع شوند. از سوی دیگر، چالشها و مسائل آن نیز باید در سطح فرد و سازمان بررسی و رفع شود. بهطور کلی این راهبرد، راهبردی متمرکز بر توسعه است و توسعۀ فرد و سازمان صنعت و دانشگاه را بهدنبال خواهد داشت.
بهطور کلی، پیشایندهای مرزگستری (مقدمات و الزامات مرزگستری)، عناصر برنامهریزی برای مرزگستری در ارتباط صنعت و دانشگاه در نظر گرفته میشوند که در توسعه و بهبود ارتباط صنعت و دانشگاه نقشآفرینی میکنند. همچنین با توجه به پسایندهای مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه، انتظارات از پروژههای مرزگستری ترسیم و بر مبنای نتایج آینده، پیشبینیهای لازم انجام میشود. در این میان آسیب نقش، یکی از مؤلفههای پسایندی است که موجب آسیب به فرد، سازمان و فعالیتهای مرزگستری میشود که مدیران و رهبران سازمانی مرزگستر باید آسیبهای احتمالی را با تدابیر مدیریتی و ساختاری پیشبینی و کاهش دهند.
درنهایت این مطالعه روشن کرد که مرزگستری ارتباط صنعت و دانشگاه با توجه به یکسری الزامات، امکان عملیشدن دارد و بدون توجه به آن الزامات، نتایج مطلوبی در حوزۀ ارتباط صنعت و دانشگاه به دست نمیآید. بهمنظور توسعه و بهبود تعامل صنعت و دانشگاه دربارۀ راهکارهایی نظیر برگزاری دورههای کارآموزی دانشجویان در صنعت، برگزاری نشستهای مشترک و متقابل رهبران و اعضای هیئتعلمی دانشگاه و مسئولان صنعت، بازدیدهای کارکنان صنعت از دانشگاه و کارکنان دانشگاه از صنعت، استخدام فارغالتحصیلان توسط صنایع، آموزش کارکنان شرکتها در دانشگاه، جابهجایی محققان بین دانشگاهها و صنایع، صدور مجوز ثبت اختراعات دانشگاهی بهوسیلۀ شرکتها، فرصتهای مطالعاتی در صنعت، برنامههای تحقیقاتی مشترک، پروژههای حل مسائل در سطح جامعه، از استراتژی مرزگستری سود برده میشود. از سوی دیگر، مرزگستری مزایای بسیاری برای سازمان صنعت و دانشگاه و اعضای آن دارد که رشد و توسعۀ هر دو طرف را تسهیل میکند. براساس یافتههای پژوهش و مباحث طرحشده در این بخش، پیشنهاد میشود:
1- صنایع و دانشگاهها برای توسعۀ مرزگستری و بهبود سطح تعامل و مشارکت (صنعت و دانشگاه)، پیشایندهای ابزاری نظیر فناوری اطلاعات، شبکههای مجازی و رسانههای اجتماعی را بخشی از بستر زیرساختی در نظر بگیرد و در برنامهریزی برای فعالیتهای مرزگستری آن را لحاظ کند؛
2- صنعت و دانشگاه ازنظر ساختار سازمانی، جایگاه تعامل صنعت و دانشگاه را ارتقا بخشید، همچنین تعامل صنعت و دانشگاه را در اهداف سازمانی (صنعت و دانشگاه) بیش از پیش منعکس کند؛
3- صنعت و دانشگاه در فعالیتهای مرزگستری نظیر انجام پروژههای مشترک، برگزاری رویدادهای علمی-آموزشی، اعزام متخصص از دانشگاه به صنعت، اعزام کارآموز از دانشگاه به صنعت، آموزش کارکنان صنایع در دانشگاه و ... از افرادی استفاده کند که ازنظر ویژگیهای فردی-سازمانی مرزگستری (تناسب فرد-سازمان، تناسب شغل و فرد، توانمندی) و روانشناختی-فردی مرزگستری (انگیزه، سازگاری، اعتماد به نفس) در سطح بالایی باشند؛
5- رهبران صنعت و دانشگاه در پروژههای مشترک، توجه ویژهای به تیمسازی کنند و فعالیتهای مرزگستری را در قالب پروژههای تیمی انجام دهند. همچنین نظامهای تشویق و پاداش در صنایع و دانشگاه، در تشویق تیمسازی و مشارکت بیشتر کارکنان، برای فعالیتهای تیمی امتیاز ویژهای در نظر بگیرند؛
6- پیشنهاد میشود دانشگاه و صنعت بهمنظور بهبود عملکرد، چابکی سازمانی و کارآفرینی، تعامل و ارتباط نزدیکی برقرار و پروژههای مشترک را تعریف و اجرایی کنند؛
7- مشوقهای مادی و معنوی به اعضای هیئتعلمی اعطا شود که در پروژههای مرزگستری عملکرد موفقیتآمیزی داشته و بروندادهای با کیفیتی را برای دانشگاه به ارمغان آوردهاند و امتیازات تشویقی در ارتقای اعضای هیئتعلمی در نظر گرفته شود؛
8- برنامههای آگاهسازی، فرهنگسازی و ترویج فرهنگ مرزگستری و چگونگی شکلگیری، اجرا و عملیاتیکردن آن برای اعضای هیئتعلمی طراحی و اجرایی شود.
[1] Boundary Spanning
[2] Schotter et al.
[3] Salem et al.
[4] Mixed-Meta-Synthesis (Meta Integration)
[5] meta-analysis
[6] Sandelowski et al.
[7] Barroso
[8] CASP
[9] Lee et al.
[10] Satheesh et al.
[11] Lin & Yi
[12] Jiang et al.
[13] Hatch et al.
[14] Ye et al.
[15] Mell et al
[16] Lissillour & Sahut
[17] Keij & van Kranenburg
[18] kappa
[19] Han et al.
[20] Hustad
[21] Termeer & Bruinsma
[22] Van Osch & Steinfield
[23] Baas et al.
[24] Van Tongerloo
[25] Schwetje et al.
[26] Cai et al.
[27] Yoo
[28] Farmanesh et al.
[29] Zheng & Ahmed
[30] Marrone et al.
[31] Wadei et al.
[32] Fang et al.
[33] Schuster et al.
[34] Wang et al.
[35] Lee & Han
[36] Gauntner & Hansman
[37] Huggins & Scheepers
[38] Delozier
[39] Jiang et al.
[40] Acharya et al.
[41] Shah et al.
[42] Vieru et al.
[43] Bednarek et al.
[44] Mors et al.
[45] Peng & Sutanto
[46] Hustad & Bechina
[47] Yuanmei et al.
[48] Gao et al.
[49] Kim et al.
[50] Liu et al.
[51] Cao et al.
[52] Drion
[53] Zhang & Li
[54] Hu et al.
[55] Yu et al.
[56] Keszey
[57] Widmann & Mulder
[58] Lam
[59] Seoin
[60] Ze et al.
[61] Ryan & O’Malley
[62] Andersen & Kragh
[63] Jia et al.
[64] Fan & Stevenson
[65] Bordogna
[66] Corsi et al.
[67] Jun
[68] Sahadev et al.
[69] Zhang et al.
[70] Yang et al.
[71] Alghatam
[72] Nederhand et al.
[73] Xue & Rok Woo
[74] Grygoruk & Rannow
[75] Hill
[76] Mills & Moshavi
[77] Gregory et al
[78] Williams
[79] archetypal
)