مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
هاجر صادقیان؛ حسین مسعودنیا؛ حمید نساج؛ محمودرضا رهبرقاضی
چکیده
رضایتمندی سیاسی برای نظام های سیاسی در سطح ملی و بین المللی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است تا جایی که گسترش نارضایتی سیاسی در یک جامعه می تواند پایه های مشروعیت آن نظام را متزلزل کند. از جمله عوامل موثر بر رضایتمندی شهروندان که در نظریات مختلف بر آن تأکید شده است میزان بهره مندی از سرمایه اجتماعی و دینداری شهروندان است. برای بررسی ...
بیشتر
رضایتمندی سیاسی برای نظام های سیاسی در سطح ملی و بین المللی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است تا جایی که گسترش نارضایتی سیاسی در یک جامعه می تواند پایه های مشروعیت آن نظام را متزلزل کند. از جمله عوامل موثر بر رضایتمندی شهروندان که در نظریات مختلف بر آن تأکید شده است میزان بهره مندی از سرمایه اجتماعی و دینداری شهروندان است. برای بررسی رضایتمندی سیاسی در سه حوزه رضایت از کنشگران اجتماعی، نهادهای سیاسی و روش کار و قواعد نظام سیاسی به روش پیمایشی با نمونه 395 نفر پاسخگوی 18 سال به بالا که به روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شده بودند اطلاعات جمع آوری گردید. و با اجرای پرسشنامه در میان نمونه آماری و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss و Amos نتایج نشان داد که میزان دینداری پاسخگویان در دو بعد عاطفی و مناسکی تاثیر مثبت و معنی داری بر روی رضایتمندی سیاسی داشته است و همچنین دو مولفه اعتماد اجتماعی و مشارکت مدنی بر روی رضایتمندی سیاسی تاثیر معنی داری داشته اند و باعث افزایش سطح رضایت سیاسی در بین شهروندان شده اند. نتایج برازش مدل نشان می دهد که میزان F در همه مدل های مورد آزمون معنی دار بوده است. میزان ضریب تعیین در مدل نهایی پژوهش نیز حاکی از آن است که مجموع متغیرهای مورد آزمون 35 درصد از واریانس رضایتمندی سیاسی را مورد تبیین قرار می دهند. همچنین تاثیر غیر مستقیم دینداری بر روی رضایتمندی سیاسی در سطح 05/0 تایید شد.
مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
احمد کلاته ساداتی؛ کامران باقری لنکرانی؛ زهرا فلک الدین
چکیده
پزشکی ازآنجایی‌که ارتباط تنگاتنگ با موضوع انسان دارد، نیازمند ارتباط با علوم انسانی می‌باشد. باوجود بیش از نیم‌قرن طرح موضوع، اما بحث در رابطه با چگونگی شکل‌گیری و بسط علوم انسانی پزشکی، همچنان یکی از چالش‌های جدی دانشگاهی در جهان است. در ایران نیز علوم انسانی پزشکی یکی از مهم‌ترین نیازهای میان‌رشته‌ای است که البته به دلایل ...
بیشتر
پزشکی ازآنجایی‌که ارتباط تنگاتنگ با موضوع انسان دارد، نیازمند ارتباط با علوم انسانی می‌باشد. باوجود بیش از نیم‌قرن طرح موضوع، اما بحث در رابطه با چگونگی شکل‌گیری و بسط علوم انسانی پزشکی، همچنان یکی از چالش‌های جدی دانشگاهی در جهان است. در ایران نیز علوم انسانی پزشکی یکی از مهم‌ترین نیازهای میان‌رشته‌ای است که البته به دلایل مختلفی موردتوجه جدی واقع نشده است. هدف مطالعه حاضر، واکاوی این مسئله از دید اساتید علوم انسانی در کشور می‌باشد. چارچوب نظری، مبانی علوم میان رشته ای و نظریه انسان تک ساحتی مارکوز می باشد. مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی در سطح ملی است که در سال ۱۳۹۸ انجام شد. با در نظر گرفتن معیار اشباع، داده‌ها با 23 مصاحبه نیمه ساختاریافته و دو پرسشنامه باز جمع‌آوری شد. تحلیل مطالعه به روش تحلیل مضمون انجام گرفت. نتایج نشان داد که مشارکت‌کنندگان خلأ جدی در شکل‌گیری علوم انسانی پزشکی را مطرح کردند. ازنظر مشارکت‌کنندگان مهم‌ترین موانع و چالش‌های شکل‌گیری علوم انسانی پزشکی تحت عنوان چهار مضمون کلی ذهنیت (منتالیته) مدرن، سیاست، اجتماع و سازمان، سلطه زیست-پزشکی، ناکارآمدی علوم انسانی مطرح می‌باشد. پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاران علم و سیاست‌گذاران سلامت در کشور برای رفع این موانع اقداماتی بنیادی انجام دهند. در این زمینه، توجه به علوم انسانی و تقویت آن از یک‌سو و تقلیل سلطه زیست پزشکی از سوی دیگر، در کنار اقدامات نهادی و سازمانی می‌تواند به توسعه و بسط علوم انسانی پزشکی در کشور بینجامد.
مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
ابراهیم صالح ابادی
چکیده
سرمایه اجتماعی به‌عنوان سازه یا مفهومی پیچیده و چندوجهی، هرچند در متون جامعه‌شناسی به موضوعی فراگیر و متبین تبدیل‌شده است؛ ولی درباره اعتبار و ارزش تبیین‌کنندگی آن، در حوزه خودکشی، مطالعه و تلاش کمتری صورت گرفته است. در این مقاله سعی داریم با مرور انتقادی منابع در دسترس، ضمن ارائه نتایج تحقیقات محققان و نقد آنها؛ رابطه سرمایه ...
بیشتر
سرمایه اجتماعی به‌عنوان سازه یا مفهومی پیچیده و چندوجهی، هرچند در متون جامعه‌شناسی به موضوعی فراگیر و متبین تبدیل‌شده است؛ ولی درباره اعتبار و ارزش تبیین‌کنندگی آن، در حوزه خودکشی، مطالعه و تلاش کمتری صورت گرفته است. در این مقاله سعی داریم با مرور انتقادی منابع در دسترس، ضمن ارائه نتایج تحقیقات محققان و نقد آنها؛ رابطه سرمایه اجتماعی با خودکشی در استان‌های ایران را نشان دهیم. روش پژوهش، تطبیقی درون‌کشوری است. عام‌ترین نتیجه‌ای که از مرور ادبیات سرمایه اجتماعی در ایران به دست آوردیم؛ عدم اجماع محققان بر روی شاخص‌های سرمایه اجتماعی در ایران است. تحقیق نشان داد که رابطه مفروض بین میزان خودکشی و سرمایه اجتماعی در ایران با چالش‌هایی عدیده‌ای روبروست. هرچند بین میزان خودکشی و برخی از مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی رابطه وجود دارد؛ ولی با کلیت سرمایه اجتماعی رابطه مشخص و پایا ندارد. ضرایب همبستگی بین اعتماد و میزان خودکشی نشان می‌دهد که نسبت بین این دو در جهت خلاف آمد نظریه سرمایه اجتماعی است. به این معنا که در بدترین حالت آن، با افزایش اعتماد به نهادها (اعتماد نهادی) میزان خودکشی افزایش می‌یابد و در خوش‌بینانه‌ترین حالت آن، رابطه معکوسی (فرض و پیش‌بینی مطابق این نظریه) بین آنها وجود ندارد و این یافته با فرض و پیش‌بینی نظریه مغایر است.
مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
امیر عیسی ملکی؛ سید صمد بهشتی؛ آرمان حیدری
چکیده
نقطة عزیمت این پژوهش تمرکز بر تمارض اجتماعی به معنای شانه خالی کردن از انجام وظایف قانونی و اخلاقی با ارجاع به عوامل بیرونی و ناموجه است؛ این‌که این کنش اجتماعی چرا و چگونه در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره ظهور و بروز می‌یابد؟برای این منظور تمارض اجتماعی مبتنی بر طرح جی‌تی‌ام کلاسیک، یعنی الگوی ظهوریابندة گلیسر در نظریة زمینه‌ای، ...
بیشتر
نقطة عزیمت این پژوهش تمرکز بر تمارض اجتماعی به معنای شانه خالی کردن از انجام وظایف قانونی و اخلاقی با ارجاع به عوامل بیرونی و ناموجه است؛ این‌که این کنش اجتماعی چرا و چگونه در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره ظهور و بروز می‌یابد؟برای این منظور تمارض اجتماعی مبتنی بر طرح جی‌تی‌ام کلاسیک، یعنی الگوی ظهوریابندة گلیسر در نظریة زمینه‌ای، دنبال شده و استراتژی‌های آن در زندگی روزمره و در عملِ کارکنان و مراجعان مجتمع شمارة 10 مرکز شورای حل اختلافِ شهر تهران به انحاء گوناگون رصد شده است. به این ترتیب، با نمونه‌گیری نظری، 36 نفر برای انجام مصاحبه‌های عمیق با آنها انتخاب و داده‌های حاصل از گفت‌وگو با مشارکت‌کنندگان ضمن فرایند کدگذاری دو مرحله‌ای در طرح جی‌تی‌ام کلاسیک، با کاربست نرم افزار MAXQDA تحلیل و مقوله‌بندی شده‌اند.این پژوهش به کشف مقولة محوری «راهبردهای بقا در شرایط آشفتگی اجتماعی» انجامید. به این ترتیب، تمارض اجتماعی در نوسانی میان از هم گسیختگی و وابستگی اجتماعی، راهبردی برای بقا در شرایط آشفتگی اجتماعی است. شرایطی که در آن کاهش سرمایة اجتماعی از یک سو، و وجود انگیزه‌های بسیار برای انتقام از جامعه از سوی دیگر، افراد را به مسئولیت‌گریزی و شانه خالی کردن از انجام وظایف قانونی و اخلاقی سوق می‌دهد؛ و هم‌زمان، وابستگی اجتماعی ناشی از تعلق خاطر یا احتیاجْ موجب توریه، توجیه و دلیل‌تراشی و ارجاع به عوامل بیرونی به عنوان بهانه‌ای برای انجام ندادن تعهدات و فقدان وظیفه‌شناسی است.
مقاله پژوهشی
رسانه
محمدتقی عباسی شوازی؛ صادق پناهی نسب؛ درنا اسمعیل خانی
چکیده
در نظام‌های سیاسی دموکراتیک، مشارکت سیاسی حق طبیعی هر شهروندی است؛ اما نوع و میزان مشارکت در گروه‌های مختلف بسته به شرایط اجتماعی- فرهنگی و تکنولوژیکی، متفاوت است. در دهه‌های اخیر همراه با رشد و گسترش تکنولوژیهای نوین ارتباطی همچون اینترنت و شبکه‌های اجتماعی آنلاین، نوع، میزان مشارکت و تأثیرات آن در نظام‌های سیاسی تغییراتی را ...
بیشتر
در نظام‌های سیاسی دموکراتیک، مشارکت سیاسی حق طبیعی هر شهروندی است؛ اما نوع و میزان مشارکت در گروه‌های مختلف بسته به شرایط اجتماعی- فرهنگی و تکنولوژیکی، متفاوت است. در دهه‌های اخیر همراه با رشد و گسترش تکنولوژیهای نوین ارتباطی همچون اینترنت و شبکه‌های اجتماعی آنلاین، نوع، میزان مشارکت و تأثیرات آن در نظام‌های سیاسی تغییراتی را به خود دیده است. نقش شبکه-های اجتماعی همچون فیس بوک، توئیتر، تلگرام و ... در تغییر و تحولات نظام‌های سیاسی در سالهای اخیر مؤید این امر است. با در نظر گرفتن رویکرد انتخاب عقلانی و پارادیم فضایی شدن جهان اجتماعی این مطالعه پیمایشی با رویکرد انتخاب عقلانی و پارادیم دو فضایی شدن جهان اجتماعی تلاش کرده است رابطه هزینه‌های سیاسی(درک شده و دریافت شده) با مشارکت سیاسی دانشجویان در دو فضای آنلاین و آفلاین را مورد بررسی قرار دهد. بر این اساس 390 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب و پرسشنامه را تکمیل کردند. نتایج حاکی از آن است با وجود مشارکت سیاسی آفلاین بیشتر توسط دانشجویان، هزینه-های سیاسی درک شده با مشارکت سیاسی در هر دو فضا رابطه معناداری ندارد؛ اما هزینه‌های سیاسی پرداخت شده در هر دو فضا با مشارکت سیاسی رابطه مثبت و معناداری دارد. نتایج نشان می دهد که برای تبیین مشارکت سیاسی باید فراتر از رویکرد انتخاب عقلانی رفت و متغیرهایی همچون فرهنگ سیاسی جامعه و تفاسیر فرهنگی کنشگران سیاسی را در نظر گرفت.
مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
صدیقه پاکمهر؛ مسعود یزدان پناه؛ مسعود برادران
چکیده
کشاورزی و منابع آبی نسبت به تغییرات آب و هوایی آسیب‌پذیر هستند. از این رو، لازم است کشاورزی و روش‌های آن با محیط درحال تغییر به منظور کاهش یا جلوگیری از خطرات سازگار شوند. هدف این مطالعه تعیین رفتار سازگاری کشاورزان در مواجه با کم‌آبی با استفاده از دو تئوری انگیزه حفاظت و تئوری شناختی مدل تنش می‌باشد. روش تحقیق، توصیفی پیمایشی و جامعه ...
بیشتر
کشاورزی و منابع آبی نسبت به تغییرات آب و هوایی آسیب‌پذیر هستند. از این رو، لازم است کشاورزی و روش‌های آن با محیط درحال تغییر به منظور کاهش یا جلوگیری از خطرات سازگار شوند. هدف این مطالعه تعیین رفتار سازگاری کشاورزان در مواجه با کم‌آبی با استفاده از دو تئوری انگیزه حفاظت و تئوری شناختی مدل تنش می‌باشد. روش تحقیق، توصیفی پیمایشی و جامعه آماری کشاورزان شهرستان شوشتر در استان خوزستان هستند. اندازه‌ی نمونه برابر با 251 نفر، با استفاده از جدول بارتلت و روش نمونه-گیری تصادفی متناسب تعیین شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخت بود. روایی پرسشنامه بر اساس نظر کارشناسان و اعضای هیأت علمی تایید شد. پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی و تایید قرار گرفت (88/0- 60/0). نتایج تجزیه و تحلیل معادلات ساختاری نشان داد، که در تئوری انگیزه حفاظت، اثربخشی پاسخ و هزینه‌ی پاسخ در برابر تغییرات آب و هوایی پیش‌بینی کننده‌های مهمی برای رفتار سازگاری هستند. نظریه‌ی انگیزه‌ی حفاظت می‌تواند تقریبا 25 درصد از رفتار سازگاری را تبیین نماید. همچنین نتایج نشان داد که در تئوری شناختی تنش ارزیابی تقاضا، خودکارآمدی و اثربخشی جمعی تاثیر معنی داری بر کنار آمدن و کنار آمدن تاثیر معنی داری بر رفتار داشته است. این مدل28 درصد از واریانس رفتار سازگاری را توجیه می‌کند. علاوه بر این می توان گفت، ارزیابی تقاضا، خودکارآمدی و اثربخشی جمعی به طور غیرمستقیم سازگاری را تحت تاثیر قرار داده‌اند.
مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
داود پرچمی؛ فاطمه درخشان
چکیده
شکاف اجتماعی، گسست و انشعاب بین افراد، نهادها و گروه‌های اجتماعی است که ریشه در منافع، ارزش ها و موقعیت آن ها دارد. این گسست می تواند منجر به شکل گیری گروه ها و نیروهای اجتماعی متعارض که برای اعضای خود هویت جمعی قائلند شود. شواهد تجربی و برخی گزارش ها بیانگر فراهم شدن زمینه بروز شکاف های اجتماعی مختلف در جامعه ماست. این مقاله به بررسی ...
بیشتر
شکاف اجتماعی، گسست و انشعاب بین افراد، نهادها و گروه‌های اجتماعی است که ریشه در منافع، ارزش ها و موقعیت آن ها دارد. این گسست می تواند منجر به شکل گیری گروه ها و نیروهای اجتماعی متعارض که برای اعضای خود هویت جمعی قائلند شود. شواهد تجربی و برخی گزارش ها بیانگر فراهم شدن زمینه بروز شکاف های اجتماعی مختلف در جامعه ماست. این مقاله به بررسی و شناخت شکاف اجتماعی، ابعاد و عوامل موثر بر آن می پردازد. روش پژوهش پیمایش و ابزار گردآوری داده-ها پرسشنامه بوده است. پاسخگویان 527 نفر از شهروندان 15 تا 75 سال مناطق 22 گانه شهر تهران بوده که با نمونه‌گیری تصادفی طبقه ای انتخاب، و با آنان مصاحبه انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد در مرحله اول بیشترین واریانس مربوط به ارزش های فرهنگی (0.616)، ارزشهای مذهبی(0.551) و ارزشهای سیاسی (0.436) بوده و در کل میانگین شکاف سیاسی(2.22)، شکاف فرهنگی(2.16) و شکاف نسلی (2.15) بیش از سایر گروهها است. در گروه های با هویت سیاسی اصلاح طلب، هویت مذهبی شدید و هویت فرهنگی سکولار آمادگی برخورد بیش از سایر گروهها وجود دارد. هم چنین از میان عوامل نظری مورد بررسی، عامل اولویت ارزشی (سنتی- مذهبی) بیشترین رابطه را با شکاف اجتماعی دارد.
مقاله پژوهشی
فرهنگ
محمد سعید ذکایی؛ محدثه امیری مقدم
چکیده
اهمیت پرداختن به مدارا در زندگی روزمره شهری، چیستی، ابعاد و معنای آن، عملکرد و مکانیزم‌های برساخت آن، با همه مناقشاتی که با خود به همراه دارد، این مسئله را به وجود می‌آورد که اساساً مردم در بستر زندگی روزمره شهری چگونه مفهوم مدارا را به مثابه کنش اجتماعی معنادار درک، تفسیر و تجربه می‌کنند؟ در این پژوهش که با روش کیفی نظریه مبنایی ...
بیشتر
اهمیت پرداختن به مدارا در زندگی روزمره شهری، چیستی، ابعاد و معنای آن، عملکرد و مکانیزم‌های برساخت آن، با همه مناقشاتی که با خود به همراه دارد، این مسئله را به وجود می‌آورد که اساساً مردم در بستر زندگی روزمره شهری چگونه مفهوم مدارا را به مثابه کنش اجتماعی معنادار درک، تفسیر و تجربه می‌کنند؟ در این پژوهش که با روش کیفی نظریه مبنایی انجام شده و نمونه گیری آن از نوع نظری است، تحلیل یافته‌ها با استفاده از روش تحلیل موقعیت کلارک حاکی از آن است که عمل مبتنی بر مدارا در واقع امری سیال و مدرج است که مدارای منفعلانه یا تسلیم، مدارای فعال و عدم مدارا جهان اجتماعی این مفهوم را تشکیل می‌دهد. همه این ابعاد ذیل مکانیزم کژنماساختن مدارا بهم می‌رسند به این معنا که بروز ذهنیات و کنش‌ها همراه با اغراق در مفاهیم اخلاقی جامعه همچون مدارا از این رو اتفاق می‌افتد مه فرد با تجربه قرار گرفتن در شرایط نابه‌سامان و نامطمئن زندگی، زیستن در فضایی آکنده از فردگرایی، ناامنی هستی‌شناختی، مواجهه با احساساتی مملو از آشفتگی، اضطراب، تجربه تغییرات سریع و ناگهانی، شکاف‌های عظیم فرهنگی و اقتصادی، مواجهه با بحران‌های هویتی، بحران شهرنشینی، تغییرات سریع اجتماعی فرهنگی و مانند آن، به انتخاب مداوم در جهت‌گیری‌های خود در اتخاذ رویکرد مبتنی بر مدارا دست می‌زند و به نحوی اغراق شده همراه با پررنگ کردن وجوه منفی سعی در بازنمایی این ذهنیات و الگوهای پنهانی دارد که توسط شهروندان در زندگی روزمره شهری تولید و بازتولید شده‌اند.
مقاله پژوهشی
مسائل اجتماعی ایران
سجاد بهمنی؛ مژگان پیرک
چکیده
کرونا طی چند ماه قاره ها را درنوردید از آن روز تاکنون به جدی ترین عامل تهدید حیات شهروندان بدل شده است. این مطالعه، با هدف فهم تجارب درهم تنیده پرستاران بخش عفونی و بیماران بهبود یافته در بیمارستان رازی اهواز انجام شده است.روش مورد استفاده در این پژوهش، نظریه داده بنیاد نسخه 2015 کوربین و اشتراوس است. داده‌های این پژوهش از طریق مصاحبه ...
بیشتر
کرونا طی چند ماه قاره ها را درنوردید از آن روز تاکنون به جدی ترین عامل تهدید حیات شهروندان بدل شده است. این مطالعه، با هدف فهم تجارب درهم تنیده پرستاران بخش عفونی و بیماران بهبود یافته در بیمارستان رازی اهواز انجام شده است.روش مورد استفاده در این پژوهش، نظریه داده بنیاد نسخه 2015 کوربین و اشتراوس است. داده‌های این پژوهش از طریق مصاحبه عمیق و شیوه نمونه‌گیری هدفمند - نظری با 24 نفر از ذینفعان مرتبط گردآوری و بر اساس کدگذاری سه مرحله ای تحلیل شدند. بعد از کدگذاری، دوازده مقوله پدیدار شد. در بعد شرایط شامل (ماهیت ناشناخته ویروس، درهم تنیدگی رنج بیماری و فشردگی شیفت ها، تمنای درک عمومی دقیق، تکرار پی در پی لحظات سرنوشت ساز، اضطراب و تردید در مواجهه با خانواده) و در بعد کنش–تعامل(احساس به انتها رسیدن توان، برهم خوردن تعادل مناسبات و روابط اجتماعی، بازاندیشی پی در پی شغلی و شخصیتی، اضطراب و تردید در مواجهه با خانواده ) و در بعد پیامدها(تلاقی پرفشار نقش ها، اذعان به حجم زیاد وظایف، نه امنیت جانی و نه امنیت شغل) است که حول یک مقوله هسته به نام (دو تجربه درهم تنیده متاثر از کرونا) شکل گرفته‌اند. نتایج پژوهش نشان می دهد به سبب ماهیت ویروس تجربه در هم تنیده ای از مواجهه با این ویروس در بیمارستان های استان در جریان است که بر اساس آن بیماران و پرستاران لحظات سرنوشت سازی را در فرایند مبارزه با این ویروس از سر گذرانده اند.
)
