شناخت تاثیر طبقه اجتماعی بر نگرش نسبت به جریان نوگرایی در شهر اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

2 استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

3 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

4 کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

«نوگرایی»و«طبقه اجتماعی» هر دو مقولاتی هستند زاییده نظام سرمایه داری غرب که هر کدام به طریقی منجر به ایجاد چالشهایی در جامعه می گردند.هدف از بحث حاضر تبیین تضاد بین سنت و نوگرایی بر مبنای یکی از زمینه های اصلی تضاد در جامعه یعنی تضاد طبقاتی است به بیان دیگرمقاله حاضر درپی آن است که نشان دهد یکی از عوامل به وجود آورنده یا تشدید کننده تضاد بین نظام سنتی جامعه و ارزشهای نوگرایانه،  تضاد موجود در نحوه نگرش، بینش و نظام ارزشی افراد متعلق به طبقات مختلف اجتماعی می باشد و در نتیجه می توان با کاهش فاصله طبقاتی، تضاد بین نگرشهای موجود در زمینه سنت گرایی و نوگرایی را نیز کاهش داد.
این موضوع در قالب دو حوزه کلان جامعه شناختی قابل تبیین است: 1) مکتب تضاد که ویژگیهای جامعه مدرن را پیامدهای گریز ناپذیر جامعه صنعتی، نظام سرمایه داری و روابط اقتصادی حاکم بر جامعه می داند 2)جامعه شناسی شناخت که در پی تبیین زمینه های اجتماعی شکل گیری آگاهی مدرن است.
طی یک پژوهش میدانی نوگرایی در نه شاخص عقلانیت، سودجویی، مصرف گرایی، انتقاد گری، فردگرایی، آزادیخواهی، نگرش دموکراتیک، عرفی شدن و علم گرایی، در قالب طیف لیکرت، مورد سنجش قرار گرفته که از مجموع نمرات افراد در هر یک از این شاخصها، نمره کل نوگرایی آنها به دست می آید. بدین منظور382 نمونه به شیوه سهمیه ای  از بین شهروندان ساکن مناطق ده گانه شهر اصفهان مورد مطالعه قرار گرفتند. تعلق طبقاتی افراد مورد مطالعه نیزبراساس شاخصهای درآمد،تحصیلات،شغل، منطقه محل سکونت و مالکیت مسکن و خودروتعیین گردید ودر نهایت از تحلیل رابطه بین طبقه اجتماعی و نوگرایی  نتایج زیر به دست آمد:  
بین طبقه اجتماعی و عقلانیت با سطح معنی داری بالا و سطح خطای کمتر از 5 درصد، رابطه معنی دار مشاهده شد.
بین طبقه اجتماعی و سودجویی رابطه معنی دار مشاهده نشد و بین سایر شاخصها با طبقه اجتماعی نیز رابطه معنی دار است. مقایسه میانگین نمرات طبقات مختلف به صورت دوبه دو، طی آزمون توکی،  نشان می دهد که دو طبقه بالا و پایین بیشترین میزان اختلاف را در نگرش به شاخصهای نوگرایی دارند و طبقه متوسط بینشی نزدیک به طبقات بالا دارد. در کل می توان گفت هر چه طبقه اجتماعی بالاتر باشد نگرش افراد نسبت به نوگرایی نیز  مثبت تر خواهد بود و می توان امیدوار بود که کاهش فاصله طبقاتی، گامی مؤثر به سوی ایجاد جامعه ای مدرن باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Effect of Social Class on Attitude towards Modernism in the City of Isfahan

نویسندگان [English]

  • Vahid Ghasemi 1
  • Feridoun Vahida 2
  • Rasoul Rabbani 3
  • ZAhra Zakeri 4
1 Assistant Professor, Department of Social Sciences, University of Isfahan
2 Professor, Department of Social Sciences, Islamic Azad University Dehaghan
3 Associate Professor, Department of Social Sciences, University of Isfahan
4 M.A. in sociology
چکیده [English]

Modernism and social class both are categories rose up from the west capitalism system and create some challenges for the society. The aim of this discussion is explaining the conflict between tradition and modernism based on one of the main conflict roots which is called class conflict. In the other words, in this article authors tried to indicate that one the creator or accelerating factors of conflict between traditional system in the society and modern values is conflict among the attitudes, insights and value system of various social class individuals and therefore, it is possible to reduce conflict between the attitudes towards traditionalism and modernism enjoying reduce class intervals.
The subject is analyzable in two macro sociological areas: 1) Conflict theory in which modern society characteristics is inescapable consequence of industrial society, capitalism system and economic relations in the society. 2) Sociology of knowledge that is pursuing explanation of social conditions of modern awareness.
Using a survey research modernism was operationalized into nine indicators consist of rationality, consumption, criticalism, individualism, liberalism, democratic attitude, secularism and scientism and measured by a Likert scale. The total score for every case was computed by adding up the scores of nine sub-scales. There were 382 cases selected using a quota sampling design across ten regions of the city of Isfahan. Social class of the studied cases was measured based on income, education, job, location of living, and some properties including home and car. Finally, after analyzing the relationship between social class and modernism some results were achieved as follow:
There was a significant correlation between social class and rationality whereas no relation was observed between social class and utilitarianism. All other aspects of modernism were significantly correlated with social class. Comparing means among various social classes using Tuki post-test showed that there was the most difference between upper and lower classes on the basis of modernism total score. Middle class attitude toward modernism was near upper class on the scale. Generally speaking, it can be noted that the social class is higher, the attitude is more positive. Moreover, as class interval would be lower, modern society is more possible to be observed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modernism
  • Social class
  • Rationality
  • Consumption
  • Utilitarianism
  • Criticalism
  • Individualism
  • Liberalism
  • Democratic attitude
  • Secularism
  • Scientism
- احمدی،  بابک،    مارکس و سیاست مدرن،  تهران:   نشر مرکز، (1379).
استنلی،‌توماس جی، الگوهای ذهنی میلیونرها (ترجمه معین خانلری)، تهران: نشر خلوص،(1383).
افشارکهن، جواد،  بازخوانی جامعه شناختی سنت گرایی و تجدد طلبی در ایران بین دو انقلاب، تهران: انتشارات آوای نور، (1383).
انگویتا، ماریا نواف و ریزمن، لئونارد،  جامعه شناسی قشرها و نابرابریهای اجتماعی (ترجمه محمد قلی پور)، تهران: نشر آولی کلک و مرندیز، (1383).
بشیریه، حسین،  تاریخ اندیشه های سیاسی در قرن بیستم، تهران: نشر نی،(1378).
تاپیا، کلود،  درآمدی بر روانشناسی اجتماعی (ترجمه مرتضی کتبی)، تهران: نشر نی، (1379).
حمید، حمید،  علم تحولات جامعه، تهران: انتشارات امیرکبیر، (1352).
ریس، اسکارل،  فرهنگ فقر و شناخت آن‌(ترجمه رجبعلی حاسبی)، تبریز: انتشارات نوبل،(1354).
ژاکار، آلبر و لاکاریر، ‌ژاک،  علم و اعتقاد (ترجمه عباس باقری)، تهران: نشر نی،(1380).
فاضلی، محمد،  مصرف و سبک زندگی، قم: انتشارات صبح صادق، (1382).
فکوهی، ناصر،  تاریخ اندیشه ها و نظریه های انسان شناسی، تهران: نشر نی،(1382).
کرایب، یان، نظریه اجتماعی کلاسیک: مقدمه ای بر اندیشه مارکس، وبر، دورکیم، زیمل (ترجمه شهناز مسمی پرست)، تهران: نشر آگه،(1382).
کوزر، لوئیس،  زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی (ترجمه محسن ثلاثی)، چاپ پنجم، تهران: انتشارات علمی، (1373).
کیویستو، پیتر، ، اندیشه های بنیادی در جامعه شناسی (ترجمه منوچهر صبوری)، چاپ دوم، تهران: نشر نی، (1380).
گلد تورپ،‌ جی، ای،  جامعه شناسی کشورهای جهان سوم: نابرابری و توسعه (ترجمه جواد طهوریان)، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی،(1370).
- گیدنز،  آنتونی،    پیامدهای مدرنیت (ترجمه محسن ثلاثی)،  تهران:  نشر مرکز،(1377).
لسناف، مایکل ایچ،  فیلسوفان سیاسی قرن بیستم (ترجمه خشایار دیهیمی)، تهران: نشر کوچک،(1380).
لهسایی زاده، عبدالعلی،  نابرابری و قشربندی اجتماعی، شیراز:  انتشارات دانشگاه شیراز، (1374).
مانهایم، کارل،  ایدئولوژی و اوتوپیا: مقدمه ای بر جامعه شناسی دانش (ترجمه فریبزرمجیدی)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، (1347).
محسنی، منوچهر و صالحی،‌پرویز،  بررسی پیوندها و نیروهای اجتماعی در ایران، تهران: نشر آرون،(1382).
مهدی زاده، شراره،  تلویزیون و نوگرایی (رساله دکتری در جامعه شناسی): دانشگاه تهران،(1380).
میلر، دلبرت، سی،  راهنمای سنجش و تحقیقات اجتماعی (ترجمه هوشنگ نایبی)، تهران: نشر نی، (1380).
- نوذری، حسینعلی،   بازخوانی هابرماس (درآمدی برآراء،  اندیشه ها و نظریه های یورگن هابرماس)، تهران: نشر چشمه، (1381).
واترز، مالکوم،  جامعه سنتی و جامعه مدرن: مدرنیته،‌مفاهیم انتقادی (ترجمه منصور انصاری)، تهران: انتشارات نقش جهان، (1381).
وینر، مایرون،  نوسازی جامعه:  چند گفتار در شناخت دنیامیسم رشد (ترجمه رحمت الله مقدم مراغه ای )، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی، (1353).
هلد، دیوید،  مدلهای دموکراسی (ترجمه عباس مخبر)، تهران: نشر روشنفکران،(1369).
Bolin ، Gornal & Fornas ،Johan،(1995)، Youth culture in late modernity، London:
sage publications ltd،
Inkeles ، Alex & h، smith،  David،  (1974)، Becoming modern ، Individual change in sex developing countries، London: Heih Emann، 
-L،T،Hobhouse ،(2005)، Liberalism،http://www،redcritique،org / spring2001 /                 Liberalism، Htm، 
-Marx، karl، (1971)، A contribution to the critique of political economy، London،
-Saunders، peter،  (1990)، Social class and stratification، London: Routledge،