کانون‌های فرهنگی ـ هنری و توسعه سرمایه اجتماعی بررسی میزان و اَشکال سرمایه اجتماعی کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه‌های تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

مقاله حاضر قابلیت کانون‌های فرهنگی و هنری را به مثابه تشکل‌های مدنی دانشگاهی در توسعه سرمایه اجتماعی مورد بررسی قرار می‌دهد. با استناد به رویکرد نظری پاتنام و متناسب با موضوع تحقیق اشکال سه‌گانه «سرمایه اجتماعی درون‌کانونی»، «سرمایه اجتماعی بین‌کانونی» و «سرمایه اجتماعی نهادی با توجه به مولفه‌های سه‌گانه سرمایه اجتماعی یعنی «شبکه روابط»، «همیاری» و «اعتماد» در بین این کانونها مورد بررسی قرار گرفته است. ترکیبی از روش‌های کمی (پیمایش) و کیفی (مصاحبه عمیق) به منظور گردآوری داده‌ها استفاده شده است. اعضای کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه‌های دولتی شهر تهران جامعه آماری تحقیق هستند. حجم نمونه در بخش کمی 200 نفر و در بخش کیفی 25 نفر است. نتایج بیانگر این است که اشکال درون‌گروهی سرمایه اجتماعی(درون‌کانونی) بر اشکال برون‌گروهی و تعمیم یافته(بین‌کانونی و نهادی) در کانون‌ها غلبه دارد. اگرچه تمایل در بین کانو‌ن‌ها در جهت گسترش اشکال برون‌گروهی سرمایه اجتماعی وجود دارد اما فضای ایجاد شده توسط مدیریت دانشگاه‌ها واعمال محدودیت‌های گسترده امکان توسعه سرمایه اجتماعی تعمیم‌یافته را از کانون‌ها سلب کرده است.          

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Cultural and artistic centers and developing social capital (The study of social capital forms in the cultural and artistic centers of Tehran's universities)

نویسندگان [English]

  • Hamed Shiri 1
  • Abolfazl Morshedi 2
1 Ph.d student of sociology University of Isfahan
2 Ph.d student of sociology University of Tehran
چکیده [English]

The paper studies sufficiency and capability of cultural and artistic centers, as university's civil institutions, for developing social capital. According to Putnam's approach, the research analyses the triple forms of social capital, Within-centers, Between-centers and Institutional, among the centers, in related to triple elements of social capital (social communication network, social cooperation and social trust) which defined by Putnam. A Combination of Quantititative (survey) and Qualititive (deep interview) methods has been used for gathering data. The results show that  intergroup forms of social capial are more and stronger than exogroup forms. Although there are much tendency and propensity in the Centers for expanding universal forms of social capital but existent created space and  imposing widespread  limitations by the university management have annihilated the possibility of  developing generalized social capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • intergroup social capital
  • betweengroup social capital and Institutional social capital - communication network - social cooperation - social trust – cultural and artistic centers
1-   آزاد ارمکی، تقی و یحیی امامی (1383) تکوین حوزه عمومی و گفتگوی عقلانی (بررسی موردی چند تشکل دانشجویی)، مجله جامعه شناسی ایران، دوره پنجم، شماره 1
2-     آیین نامه کانونهای فرهنگی دانشجویان، تصویب شده در سال،1380 اداره کل فرهنگی وزرارت علوم تحقیقات و فناوری.
3-     بوردیو، پیر (1381) نظریه کنش، ترجمه مرتضی مردیها، چاپ دوم، تهران، انتشارات نقش و نگار.
4-     پاتنام، روبرت (1384) دمکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور
6-     خیرالله­پور، اکبر (1383). بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت روانی با تاکید بر سرمایه اجتماعی "مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی"، پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه شهید بهشتی: دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جامعه­شناسی
7-     دهقان، غلامرضا و غلامرضا غفاری (1384) تبیین مشارکت اجتماعی-فرهنگی دانشجویان دانشگاههای علوم پزشکی شهر تهران، مجله جامعه شناسی ایران، دوره ششم، شماره 1
8-     دواس، دی. ای(1376)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمة مریم رفعت جاه و رخساره کاظم،- تهران: نشرمرکز ملی مطالعات و سنجش افکار عمومی
9-     رجب زاده، احمد(1379) کارکرد جامعه پذیری تشکل‌های دانشجویی، در کانونهای دانشجویی؛کارکردهای آموزشی، اجتماعی، سیاسی.صص 20-17. دفتر مطالعات و برنامه ریزی  فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری
10- سراج زاده، سید حسین (1379)«کارکردهای آموزشی تشکل های دانشجویی»، در کانونهای دانشجویی؛کارکردهای آموزشی، اجتماعی، سیاسی.صص 16-11. دفتر مطالعات و برنامه ریزی  فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری
11- سراج زاده، سیدحسین و فاطمه جواهری (1380)  نگرش­ها و رفتار دانشجویان، دفتر مطالعات فرهنگی و برنامه­ریزی اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری
12- سریع القلم، محمود (1380). عقلانیت و آینده توسعه یافتگی ایران، تهران: مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
13- شارع پور ، محمود (1380) توانمندی ها و شایستگی های کانونی دانش آموختگان آموزش عالی، موسسه پژوهش و برنامه ریزی در اموزش عالی، منتشر نشده
14- عبداللهی، محمد (1377).  مفهوم توسعه اجتماعی، مجله توسعه اجتماعی، شماره  اسفندماه
15- عظیمی، حسین(1378). مدارهای توسعه نیافتگی در ایران، تهران : سازمان مدیریت صنعتی
16- فاضلی، محمد (1384) مدیریت فرهنگی دانشگاه‌ها در سالهای 1376 تا 1384، اداره کل امور فرهنگی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری
17- فیروزآبادی، سیداحمد (1384). بررسی سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل­گیری آن در شهر تهران، پایان­نامه مقطع دکتری، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، راهنما: ناطق­پور، محمدجواد
18- کاشی، غلامرضا(1379) «کارکردهای سیاسی کانون‌های دانشجویی». در کانونهای دانشجویی؛کارکردهای آموزشی، اجتماعی، سیاسی.صص 23-21. دفتر مطالعات و برنامه ریزی  فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری
19- کلمن، جیمز (1377)، بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی
20- محسنی تبریزی، علیرضا (1380)  آسیب­شناسی اجتماعی جوانان؛ بررسی انزوای ارزشی (بیگانگی فرهنگی) و مشارکت فرهنگی در محیط­های دانشجویی کشور، موسسه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی
21- مرجایی، سید هادی (1383). سنجش و بررسی سرمایه اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاهها، موسسه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی
22- مرشدی، ابوالفضل و شیری، حامد (1388)، مقایسه سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران و اعضای کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه‌های شهر تهران،  مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره نهم، ش 3 و 4، پاییز و زمستان.
23- مشاطیان، شایان­رضا (1379) « کانون‌های دانشجویی؛ روش‌ها و کارکردها». در مدیریت و برنامه ریزی فعالیت های دانشجویی، صص 35- 31. دفتر مطالعات و برنامه ریزی  فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری
24- ملاحسنی، حسین (1381). بررسی رابطه بین میزان سرمایه اجتماعی و نوع دینداری در بین دانش­آموزان سال سوم دبیرستان در استان گلستان، پایان­نامه مقطع کارشناسی­ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، راهنما: نیک­پی، امیر.
25- موسوی خامنه، مرضیه (1383). سرمایه اجتماعی و سلوک اجتماعی (پیامدهای مدنی سرمایه اجتماعی در مدارس)، پایان­نامه مقطع دکتری، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، راهنما: توسلی، غلامعباس
26- میرزاخانی (1380) رابطه سرمایه اجتماعی و فرهنگی با نگرش به رشته تحصیلی و عملکرد تحصیلی، پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشکده علوم اجتماعی تبریز، راهنما: قاضی طباطبایی
27- میری، سمیه (1385). بررسی شکاف اجتماعی میان دانشجویان و نخبگان فکری، پایان­نامه کارشناسی ­ارشد دانشگاه الزهرا، راهنما: محمدامین قانعی‌راد
28-         Bourdieu, P. And J.C. Passeron (1977) Reproduction In Education, Society And Culture, London: Sage
29-         Coleman, J. (1988) “Social Capital In The Creation Of Human Capital”, American Journal Of Sociology, 94 (Supplement), Pp: S95- S120
30-         Lin, N. (1999) “Building A Network Theory Of Social Capital” Pp. 3-30 In Social Capital: Theory And Research, N. Lin. K. Cook And R.S. Burt (Eds.)‌ New York: Aldine De Gruyere
31-         Marshall, T.H. (1950) Citizenship and Social Class. Cambridge: Cambridge University Press.
32-         Putnam, R. (2001) “Social Capital: Measurement And Consequences” Kennedy School Of Government, Harvard University. Http://Www.Oecd.Org/Cer/Obj I
33-         Putnam, R. And K.A. Goss (2002) “Introduction” In Democracies In Flux: The Evaluation Of Social Capital In Contemporary Socially, R. Putnam (Ed.) Oxford University Presses.
34-         Stone, W.(2001), Measuring Social Capital: Towards A Theoretically Informed Measuring Framework To Researching Social Capital In Family And Community, Australian Institute Of Family Studies.