رابطه احساس محرومیت نسبی با گرایش به هوّیت ملی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

2 استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

3 کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

  در این مقاله سعی شده است پاسخ علمی به این پرسش ارائه شود که بین گرایش به هوّیت ملی و احساس محرومیت نسبی چه نسبتی وجود دارد؟ برای ورود به بحث، از مدخل بررسی محتوای مفهومی هوّیت ملی وارد شده و علل و دلایل ابهام در تعریف هوّیت ملی را برشمرده‌ایم. در نوشتار حاضر هوّیت ملی به مثابه نوعی هوّیت اجتماعی تلقی شده، طوریکه در این نوع تلقی دایره اجتماع و ملّت بر یکدیگر منطبق شده اند. به همین جهت برای تشریح و تبیین هوّیت ملی به سراغ نظریه هوّیت اجتماعی رفته‌ایم. نظریه هوّیت اجتماعی عمدتاً به دست تاجفل صورت‌بندی شده است و منظور از آن، انگاره‌ای است که از پیوستن فرد به یک گروه و یا طبقه اجتماعی خاص سرچشمه می‌گیرد. مقصود تاجفل از طرح نظریه هوّیت اجتماعی، صورت‌بندی بسیاری از فرایندهای روانشناسی اجتماعی بوده است که زمینه ساز بروز و ظهور محرومیت نسبی‌اند. هوّیت اجتماعی و احساس محرومیت نسبی با یکدیگر پیوند نزدیکی دارند. پس از واکاوی این دو نظریه، به رویکردی تلفیقی پرداخته‌ایم که به منظور شناخت شرایط روانی-اجتماعی است که افراد تحت آن شرایط گرایش می‌یابند. در اعتراضات جمعی به منظور حصول تغییرات اجتماعی وارد شوند. شایان ذکر است که این تحقیق بصورت پیمایشی و با ابزار پرسشنامه در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 87-88 انجام شده است. روش نمونه‌گیری در مرحله اول نمونه گیری طبقه بندی شده و در مرحله دوم نمونه گیری سهمیه‌ای بوده است و حجم نمونه 490 نفر بوده است. فرضیه اصلی این است که گرایش دانشجویان به هوّیت ملی؛ یعنی احساس تعلّق، تعهّد و وفاداری آنان به سرزمین، ملت، جامعه و دولت ایران با میزان احساس محرومیت نسبی رابطه دارد. یافته‌های تجربی نشان می دهد که فرضیه اصلی تحقیق قابل تایید در جامعه آماری است و احساس محرومیت نسبی با گرایش به هوّیت ملّی، همبستگی معکوس و نسبتاً قوی دارد.   

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Relation between Relative Deprivation and Attitude Toward National Identity (Case Sampling: Students of Isfahan University)

نویسندگان [English]

  • Ali Rabbani Khorasghani 1
  • Rasoul Rabbani 2
  • Mohammadreza Hassani 3
1 Associate Professor, Department of Social Sciences, University of Isfahan
2 Professor, Department of Social Sciences, University of Isfahan
3 M.A. in Sociology
چکیده [English]

In this article, we try scientfically to response that what the relationship is between national identity and relative deprivation? To investigate the relationship, we have survey concept of national identity and have explained the causes of ambiguity in the definition of national identity. In present article, national identity is as a social identity, therefore in the view the spher of community and nation are conformed. Therefore in order to explain of national identity have used the Social Identity Perspective. Social Identity Perspective is conceptualized by Tajfel, and is the individual’s knowledge that he belongs to certain social group stogether with some emotional and value significance to him of this group membership. much of social identity can be seen as an attempt to articulate some of the social psychological processes which are responsible for the genesis and functioning of relative deprivation. Social identity and relative deprivation are interrupted. Then we are explained a integrated perspective, in this paper integrates social identity theory with relative deprivation theory so as to specify the social psychological conditions under which individuals form strong intentions to engage in collective protest actions in order to achieve social change. It is considered that this research has been carried out through a survey using questionnaire distributed among students from Isfahan university in the academic year of 1398-89. In the first stage of the research, stratified sampling and in the second stage, quota sampling were used. Some 490 subjects were selected as the sample. the basic hypothese is that there is relationship the attitude of students to national identity and relative deprivation. The experimental findings confirms the basic hypotheses in the Statistical society and shows that there is inverse correlation and relatively streng between relative deprivation and tendency to national identity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity
  • Social Identity
  • National Identity
  • Individual Relative Deprivation
  • Group Relative Deprivation
1-             احمدی، سیروس.(1386). «بررسی آثار نتایج تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی 2006 بر هوّیت ملی شهروندان»، فصلنامه المپیک، سال پانزدهم، شماره 1.
2-             باتمانی، لیلی.(1384). «بررسی رابطه احساس عدالت توزیعی و هوّیت ملی در بین جوانان 29-18 سال شهر تهران»، پایان نامة کارشناسی ارشد
3-             بشیریه، حسین.(1381). «تحول خودآگاهی‌ها و هوّیت‌های سیاسی در ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، سال سوم، شماره 11
4-             بنائی، محسن.(1381). جای پای اساطیر در کیستی ایران، در: خودکاوی ملی در عصر جهانی شدن، تهران: قصیده سرا
5-             چلبی، مسعود.(1384). جامعه شناسی نظم، تهران: نشر نی
6-             ربانی، علی و دیگران.(1388). «رابطه هوّیت ملی و قومی در بین دانشجویان آذری، کرد و عرب دانشگاه‌های دولتی ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 3
7-             رهیاب، حسین.(1381). ماهیت، موانع و امکانات نوسازی هوّیت ایرانی، در: خودکاوی ملی در عصر جهانی شدن، تهران: قصیده سرا
8-                                           کلانتری، خلیل.(1387). پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی-اقتصادی، تهران: فرهنگ صبا، چاپ سوم
9-             گل محمدی، احمد.(1381). جهانی شدن فرهنگ، هوّیت، تهران، نشر نی
10-         محسنی تبریزی، علیرضا و دیگران.(1387). «سنجش میزان احساس محرومیت نسبی و محرومیت نسبی ادراکی جوانان .(مطالعه شهر تهران)»، نامه علوم اجتماعی، پاییز، شماره 16
11-         مردیها، مرتضی.(1386). در دفاع از سیاست، تهران: نشر نی
12-         نش، کیت. (1387). جامعه شناسی سیاسی معاصر: جهانی شدن، سیاست و قدرت، محمدتقی دلفروز، تهران: کویر
13-         نواح، عبدالرضا و دیگران.(1386).«تأثیر احساس محرومیت نسبی بر هوّیت قومی و هوّیت ملی مطالعه موردی: اعراب استان خوزستان»، مجله جامعه شناسی ایران، 8.(2)
14-           Amiot, Catherine E., Roxane de la Sablonnière, Deborah J. Terry and Joanne R. Smith(2007): Integration of Social Identities in the Self: Toward a Cognitive-Developmental Model, Personality and Social Psychology Review, Published by: sage
15-           Bernburg, Jon Gunnarand Thorolfur Thorlindsson,and Inga Dora Sigfusdottir(2009): Relative Deprivation and Adolescent Outcomes in Iceland: A Multilevel Test, The University of North Caroiina Press
16-           Bolino, Mark C. & William H. Turnley(2009): Relative deprivation among employees in lower-quality leader-member exchange relationships, Contents lists available at sciencedirect The Leadership Quarterly
17-           Ceosby, faye(1976): A Model of egoistical relative deprivation, the American psychological association, Inc.
18-           Chandra, Siddharth and AngelaWilliams Foster(2005): The ‘‘Revolution of Rising Expectations,’’Relative Deprivation, and the Urban Social Disorders of the 1960s, Social Science History 29:2 (summer 2005), 299–332. Copyright © 2005 by the Social Science History Association.
19-           Copeland, Martin P. , Katherine J. Reynolds and Jamie B. Burton(2008): Social identity, status characteristics and social networks: Predictors of advice seeking in a manufacturing facility, Asian Journal of Social Psychology
20-           Craig Young, Duncan Light.(2001) Place, national identity and post-sociologist transformatipns: an troduction, political Geography 20(2001)941-955
21-           Delanty, Gerard & Patrick, O’Mahony (2002). Nationalism and Social Theory: Modernity and the Recalcitrance of the Nation. London: Sage, pp. 207
22-           Demetriou, Chares(2008): Big Structures, Social Boundaries, and Identity in Cyprus, 1400-1700, American Behavioral Scientist Volume 51 Number 10 June 2008 1477-1497
23-           Freeman, Mark A.(2001): Linking Self and Social Structure: A Psychological Perspective on Social Identity in Sri Lanka, Journal of Cross-Cultural Psychology, Vol. 32 No. 3, May 2001 291-308, Western Washington University
24-           Gongaware, Timothy B(2003): Collective Memories and Collective Identities: Maintaining Unity in Native American Educational Social Movements, Journal of Contemporary Ethnography; 32; 483
25-           Grant, Peter R.(2008): The protest intentions of skilled immigrantswith credentialing problems: A test of a model integrating relative deprivation theory withsocial identity theory, British Journal of Social Psychology (2008), 47, 687–705
26-           Guimond, Serge and Michaël Dambrun(2002 ): When Prosperity Breeds Intergroup Hostility: The Effects of Relative Deprivation and Relative Gratification on Prejudice, the Society for Personality and Social Psychology, Inc.
27-           Hogg, Michael A., Dominic Abrams, Sabine Otten and Steve Hinkle(2004): The Social Identity Perspective: Intergroup Relations, Self-Conception, and Small Groups, small droup research, Vol. 35 No. 3, Published by: sage.
28-           Jackson, Jay W. and Eliot R. Smith(1999): Conceptualizing Social Identity: A New Framework and Evidence for the Impact of Different Dimensions, Personality and Social Psychology Bulletin, Published by: sage
29-           Kong, lily(1999): Globalisation and Singaporeantransmigration: re-imagining and negotiating national identity, Political Geography 18 (1999) 563–589
30-           Korstelina, karina(2004): the impact of national identity on conflict behavior, international journal of comparative sociology, published by: sage, 45, 213.
31-           meier-pesti, katja and erich kirchler(2002): attitudes towards the euro by national identity and relative national status, journal of economic psychology, 293-299
32-           Moore, dahlia(2003): perception of sense of control, relative deprivation, and expectations of young jews and Palestinians in Israel, the journal of social psychology, 143(4), 521-540
33-           Muller-Peters, Anke(1998): The signi®cance of national pride and national identity to the attitude toward the single European currency: A Europe-wide comparison, Journal of Economic Psychology 19 (1998) 701±719
34-           Niens, Ulrike & Ed Cairns(2003): Explaining Social Change and Identity Management Strategies: New Directions for Future Research, Theory & Psychology Copyright © 2003 Sage Publications. Vol. 13(4): 489–509
35-           Pearson, Julie A. and Michael D. Fallacaro. And Joseph E. Pellegrini,(2009): Perceived deprivation in Active Duty Military nurse Anesthetists, AANA Journal • February 2009 • Vol. 77, No. 1, vi/v\/w.aana.conn/aanajournal.aspx
36-           Peeter, T. (2003).”The Making of national identity among older Estonians in the United States”.Journal of Aging Studies,17,399_414.
37-           Sabatier, Colette(2008): ethnic and national identity among second-generation immigrant adolescents in france: the role of social context and family
38-           Sablonnière. Roxane de la, Francine Tougas and Monique Lortie-Lussier(2009): Dramatic Social Change in Russia and Mongolia: Connecting Relative Deprivation to Social Identity, sage
39- Sassenberg, kai, margarete boos and seven rabung(2005): Attitude change in face-to-face and computer-mediated communication: Private self-awareness as mediator and moderator, European Journal of Social Psychology, Published online in Wiley InterScience (www.interscience. wiley.com)
40- Simpson, brent(2006): Social Identity and Cooperation in Social Dilemmas, Rationality and Society Copyright & 2006 Sage Publications. Vol. 18(4): 443–470.
41- subramanyam malaviki, ichiro kavachi, lisa berkman. S.v. (2009): Relative deprivation in income and self-rated health in the United States, Social Science & Medicine, journal homepage: www.elsevier.com/locate/socscimed
42- Tammeveski, Peeter(2003): The making of national identity among older Estonians in the United States, Journal of Aging Studies
43- Walker, lain(1999): Effects of Personal and Group Relative Deprivation on Personal and Collective Self-Esteem, Group processes intergroup relations, vol 2(4) 365-380
44- Webber, craig(2007): Revaluating relative deprivation theory, SAGE Publications, London, Thousand Oaks and New Delhi. Vol. 11(1): 97–120; 1362–4806
45- Zagefka, Hanna & Rupert Brown(2005): Comparisons and Perceived Deprivation in Ethnic Minority Settings, the Society for Personality and Social Psychology, Inc. 17 (2003) 399–414