رابطۀ گونه‌های دینداری و سرمایۀ اجتماعی (رویکردی نظری و تجربی در بین مردم شهرستان کاشان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه کاشان

2 کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه تربیت معلم تهران

چکیده

  در این مقاله سعی شده است تا رابطۀ گونه‌های متعدد دینداری با میزان سرمایۀ اجتماعی در شهرستان کاشان نشان داده شود. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که چه رابطه‌ای بین گونه‌های متفاوت دینداری و سرمایۀ اجتماعی وجود دارد. آنچه موجب توجه به این موضوع شده، تأکیدی است که در نظریات گوناگون، بر دین به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع سرمایۀ اجتماعی شده است. به طوری که در سال‌های اخیر با رشد مباحث مرتبط با سکولاریسم، به دین و تغییرات آن و همچنین پیامدهای آن تغییرات، توجه بیشتری شده است، هرچند « پیتر برگر» با بیان سکولارزدایی به ردّ نظریۀ سکولاریزاسیون پرداخته و حیطۀ فردی را تا حدودی، ایمن از تأثیر نیروهای سکولار کننده دانسته است، دغدغۀ اصلی این پژوهش شناخت پیامدهای احتمالی رانده شدن دین از عرصۀ اجتماعی است که در بسیاری از موارد با در نظر گرفتن نیرومندی دینداری در سطح فردی مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته است. در این مقاله، تلاش شده است تا ضمن استفاده از چارچوب مفهومی «فوکویاما» و «پاتنام» و توجه به ابعاد سرمایۀ اجتماعی (اعتماد، انسجام و مشارکت)،­با روش پیمایش به بررسی رابطۀ گونه‌های شناخته شدۀ دینداری در جامعۀ مورد بررسی(غیر‌رسمی، فقهی‌سیاسی، مناسکی، تعهدی- تعلقی،کثرت‌گرا،ترکیبی، بی‌واسطه) و سرمایۀ اجتماعی پرداخته شود. جامعۀ آماری مورد بررسی در این تحقیق، مردم شهرستان کاشان بوده است که از طریق فرمول کوکران 383 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می‌دهند که گونه‌هایی از دینداری که دارای عناصر جمعی هستند (همانندگونه های فقهی - ‌سیاسی، مناسکی، تعهدی- تعلقی) با سرمایۀ اجتماعی رابطۀ مثبت دارند و موجب تقویت آن می‌گردند و گونه‌هایی از دینداری که عناصر فردی در آنها غالب است (همانند گونه­های غیر رسمی، بی واسطه) رابطۀ منفی با سرمایۀ اجتماعی دارند.   

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Relation between the Types of Religiosity and Social Capital (The Oretical and Empirical Approach Among the People of Kashan City)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ganji 1
  • Mina Halali Sotodeh 2
1 Assistant Professor, Department of Sociology, University of Kashan
2 M.A. in Sociology , Tarbiat Moallem University of Tehran
چکیده [English]

The article sought to demonstrate the relation between several types of religiosity and social capital. Now the problem is that what is the relation between different types of religiosity and social capital .The cause of attention to this matter is the emphasis on being religion as one the most important sources of social capital in different approaches of social sciences. According to this fact there has been a growing interest in religion, its changes and its consequences in the recent years. Despite of descularism has been rejected by "Berger" and he has known individual compass safe from influence of secularer power, but the aim of this research is the cognition of consequences that will appear if religion put away from social science. This matter is ignored with consideration of individual religiosity powerful. The article apply 'Fukuyama' and 'Putnam' theory and noting to social capital dimension (trust, solidarity and participation), through the survey study, it try to study the relation between known types of religiosity(informal religiosity ,Juridical-political religiosity, Committal- dependency religiosity, ritual religiosity, Pluralism religiosity, Combinational religiosity, immediacy religiosity) and social capital in statistical universe. In this research we consider our statistical universe as Kashan city through which quota sampling and Cochran formula selected 383 subjects as a sample size from the whole of city. The results show that the types of religiosity that include collective traits have positive relation with social capital and those include individual traits has negative relation with it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religiosity
  • Types of Religiosity
  • Social Capital
  • Secularism

مراجع

1-             آزاد ارمکی،ت و زارع، م (1387)«دانشگاه ،مدرنیته و دینداری» پژوهشنامۀ علوم انسانی و اجتماعی، ویژه نامه پژوهش­های اجتماعی»ص:134-159.
2-             الوانی، سید مهدی و میر علی نقوی(1380)« سرمایه اجتماعی: مفاهیم و نظریه‌ها» فصلنامه مدیریت، شمارة 34 و 33،.
3-             ایوانز و دیگران، دیوید(1380)« بررسی مجدد رابطة دین و جرم» مترجم علی سلیمی، نشریه حوزه و دانشگاه، شمارة 23.
4-             ببی،ا(1381)« روش های تحقیق در علوم اجتماعی» ترجمۀ رضا فاضل، جلد دوم، تهران، سمت.
5-             توسلی، غ و موسوی،م(1384)« مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک وجدید» نامۀ علوم اجتماعی ، شماره 26: 1-32.
6-             دواس،د(1376)؛روش های تحقیق در علوم اجتماعی،ترجمۀ هوشنگ نایبی؛تهران؛نی.
7-             سراج زاده،ح(1384)، چالش های دین و مدرنیته(مباحثی جامعه­شناختی در دینداری و سکولار شدن)، تهران، طرح نو.
8-             شجاعی زند، ع(1380)، دین، جامعه و عرفی شدن، تهران، نشر مرکز.
9-             شجاعی زند،ع(1384)« مدلی برای سنجش دینداری» مجلۀ جامعه شناسی ایران، دوره6.شماره1:34-66.
10-         عاملی،س(1382)« جهانی شدن و فضای مذهبی، جهانی شدن و دین فرصت ها و چالش ها»مجموعه مقالات چهارمین کنگره دین پژوهان؛قم، نشر احیاگران:127-162.
11-         علمی، ز؛ شارع پور،م؛ حسینی،ا(1384)« سرمایه اجتماعی و چگونگی تأثیر آن بر اقتصاد» مجلۀ تحقیقات اقتصادی، شماره71: 239-296.
12-         فرجی،ر و کاظمی ع (1388)« بررسی وضعیت دینداری در ایران: (با تأکید بر داده های پیمایش سه دهه گذشته)»؛فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره2:79-96.
13-  فصیحی، ا (1386) « دین و سرمایه اجتماعی» معرفت،  شماره 123: 79-100.
14-         فوکویاما، فرانسیس(1379)، پایان نظم، مترجم غلامعباس توسلی، تهران، چاپ اطلس.
15-         کتابی، م؛ گنجی،م؛ احمدی،ی و معصومی، ر (1383)« دین ، سرمایه اجتماعی و توسعه اجتماعی و فرهنگی»مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان؛شماره2 : 169-192.
16-         گیدنز، آ (1384)، جامعه شناسی، ترجمۀ محسن صبوری، تهران، نشر نی.
17-         مجتهد شبستری،م(1376)،ایمان و آزادی، تهران، طرح نو.
18-         ملاحسنی، حسین(1381)، بررسی رابطة میزان سرمایه اجتماعی و نوع دینداری در بین دانش آموزان سال سوم دبیرستان در استان گلستان، پایان نامه کارشناسی ارشد رشتة جامعه شناسی.
19-         موحد،م؛ عنایت،ح و پورنعمت،آ(1387)، «بررسی رابطۀ میان سرمایۀ اجتماعی و مشارکت سیاسی زنان» پژوهشنامۀ علوم انسانی و اجتماعی«ویژه نامۀ پژوهش های اجتماعی»ص:161-190.
20-         ممتاز، ف (1383)،«معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو، پژوهشنامه علوم انسانی» شماره 41-42: 141-160.
21-         نایبی ، ه و آزاد ارمکی، ت(1387)« سکولاریسم و رابطه آن با تحصیلات عالی» مجله جامعه شناسی ایران، دوره هفتم، شماره 3ص: 76-93.
22-         ویلم ، ژ (1377)، جامعه شناسی ادیان، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.
23-         وحیدا، ف؛ کلانتری،ا و دیگران (1383)«رابطۀ سرمایۀ اجتماعی با هویت دینی دانشجویان» مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره 17: 59-92.
24-         محمدی، ف (1382)، شناخت انواع دینداری‌های جوانان و عوامل مؤثّر بر آن، پایان­نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی­ دانشگاه علامه طباطبایی.
25-         میرسندسی، م(1383)، سنجش میزان و انواع دینداری در میان دانشجویان، پایان­نامۀ دکتری جامعه شناسی؛ دانشگاه تربیت مدرس.
26-       Canland, Christophen, “ReLigion and community development in southern Asia”, Kluwer Academic Pudlishers (2000), Vol 33, PP (355-374)
27-       Furbey, R., Dinham, A., Fernell, R., Finneron, D., Wilkinson, G. with Howarth, C., Hussain, D., Palmer, Sh.(2006) Faith As Social Capital Connecting or Dividing? Britain: The Policy Press
28-       Willia J, Ph. , Fortuny Loret de Mola, P. (2007,) Religion and Social Capital among Mexican Immigrants in Southwest Florida, England. Palgrave Macmillan Journals, 5, 233-253.
29-       Woolcock, M. (2001). The Place of Social Capital in Understanding Social and economic Out Comes, Isuma: Canadian, Journal of Policy Research, 2:1: PP 1-17.
30-       Williams, D. (2006).on and off 'net: Scales for Social Capital in an online era. Journal of Computer Mediated Communication, 11(2), article 11.
31-       The World Bank (1999).What is Social Capital? Poverty Net.-http://www.worldbank.org":\poverty\scapital\whatsc.htm.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار