مسائل اجتماعی ایران
آرمین امیر؛ زهرا ایروانی؛ ابراهیم حاجیانی
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 1-15
چکیده
هویت قومی سطحی از هویت جمعی است که میتواند گروهی از افراد را که با یکدیگر اشتراکات جغرافیایی، زبانی، تاریخی، نژادی و مذهبی دارند ، را با هم همبسته و منسجم کند. مقاله حاضر با هدف بررسی تطبیقی هویت قومی در ایران و لبنان در میان دانشجویان دانشگاه‌های تهران و دانشگاه آمریکایی بیروت انجام شد. متغیر وابسته که به ...
بیشتر
هویت قومی سطحی از هویت جمعی است که میتواند گروهی از افراد را که با یکدیگر اشتراکات جغرافیایی، زبانی، تاریخی، نژادی و مذهبی دارند ، را با هم همبسته و منسجم کند. مقاله حاضر با هدف بررسی تطبیقی هویت قومی در ایران و لبنان در میان دانشجویان دانشگاه‌های تهران و دانشگاه آمریکایی بیروت انجام شد. متغیر وابسته که به عنوان مسأله اصلی تحقیق در نظر گرفته شده است “ هویت قومی” دانشجویان است که با متغیرهای مستقلی همچون هویت ملی، جهانی شدن، فرهنگ تساهل و تسامح، جنس، سن، ... در ارتباط و مقایسه گذاشته شده است. چارچوب نظری استفاده شده در این تحقیق، تلفیقی از نظریات مید، اسمیت، فینی و گیدنز است. حجم نمونه آماری شامل 800 نفر دانشجویان دانشگاه تهران و بیروت است که نمونه هر کشور400 نفر از میان چهار قومیت عمده ایران (فارس، ترک، کرد و لر) و لبنان (شیعه، سنی، مسیحی مارونی و دروزی) به روش سهمیه‌ای انتخاب شدند. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی است و گردآوری دادهها به وسیله پرسشنامه انجام شده است. در این بررسی برای تعیین روایی از اعتبار صوری و برای تعیین پایایی سؤال‌ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. نتایج آزمونهای آماری نشان می‌دهد بین میزان هویت قومی دانشجویان ایرانی و لبنانی تفاوت وجود دارد: میزان هویت قومی دانشجویان لبنانی از دانشجویان ایرانی بیشتر است. در بین دانشجویان ایرانی میزان هویت قومی دانشجویان کرد از دانشجویان سایر اقوام بالاتر است. همچنین، در بین دانشجویان لبنانی هویت قومی دانشجویان شیعه و دروزی بالاتر از دانشجویان سایر اقوام است. متغیرهای جهانی شدن و فرهنگ تساهل و تسامح دانشجویان ایرانی بر هویت قومی آنها تأثیر معناداری دارد. هرچه جهانی شدن و تساهل و رواداری در بین دانشجویان ایرانی قوی‌تر باشد، میزان هویت قومی‌شان قوی تر است. همچنین، هرچه میزان هویت ملی، جهانی شدن و فرهنگ تساهل و تسامح در بین دانشجویان لبنانی بیشتر باشد، میزان هویت قومی‌شان بیشتر خواهد بود.
فرهنگ
بهجت یزدخواستی؛ علی ربانی خوراسگانی؛ زهرا سادات کشاورز
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 17-40
چکیده
رفتار انتخاباتی مؤلف ها ی دوبعدی ناظر بر گرایش، مشارکت و تعاملات میان آن دو است. این پژوهش با هدف تعیین رابطه سطح دینداری با رفتار انتخاباتی در بین شهروندان اصفهانی صورت گرفته است. چارچوب نظری پژوهش بنا به تناسب موضوع، نظریه‌های ماکس وبر، آلکسی دو توکویل و مکاتب مربوط به این حوزه بررسی شد. روش تحقیق در ...
بیشتر
رفتار انتخاباتی مؤلف ها ی دوبعدی ناظر بر گرایش، مشارکت و تعاملات میان آن دو است. این پژوهش با هدف تعیین رابطه سطح دینداری با رفتار انتخاباتی در بین شهروندان اصفهانی صورت گرفته است. چارچوب نظری پژوهش بنا به تناسب موضوع، نظریه‌های ماکس وبر، آلکسی دو توکویل و مکاتب مربوط به این حوزه بررسی شد. روش تحقیق در این پژوهش، روش کتابخانه‌ای و پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات میدانی از ابزار پرسشنامه بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان بالای 18 سال مناطق چهارده‌گانه شهر اصفهان در سال 1391 است که تعداد 384 نفر از طریق فرمول تعیین حجم نمونه کوکران و در نهایت، به روش نمونه‌گیری سهمیه‌ای انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها نیز از آزمونهای آماری شاخص‌های پراکندگی مرکزی، t-test ، تحلیل واریانس یک‌طرفه، ضریب همبستگی پیرسون و ضریب همبستگی چندگانه استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که بیشترین مقدار تأثیرگذار، بعد اعتقادی دینداری با بعد میزان مشارکت رفتار انتخاباتی (0.89 r= ) و در ادامه بعد اعتقادی دینداری و بعد گرایش رأی‌دهی رفتار انتخاباتی ((*)0.71 r= )، بعد مناسکی دینداری با بعد میزان مشارکت رفتار انتخاباتی ((**)0.58 r= )، بعد مناسکی دینداری و بعد گرایش رأی‌دهی رفتار انتخاباتی ((*)0.47 r= ) و بعد تجربی دینداری با بعد گرایش رأی‌دهی رفتار انتخاباتی ((**)0.16 r= ) تأثیرگذار بوده است.
مسائل اجتماعی ایران
سهیلا صادقی فسایی؛ نرمین نیکدل
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 41-58
چکیده
تحقیر اجتماعی یکی از مسائلی است که گاه آگاهانه و زمانی ناآگاهانه در جریان انتقال پیام شکل می‌گیرد. وجود آمارهای روزافزون اختلالات روانی و به تبع آن، پیامدهای اجتماعی نشأت گرفته از آن، ما را نسبت به طرح این مسأله جدید در حوزه آسیب‌شناختی حساس نموده و سؤال تازه‌ای را مطرح کرده است که در سالیان طولانی، ...
بیشتر
تحقیر اجتماعی یکی از مسائلی است که گاه آگاهانه و زمانی ناآگاهانه در جریان انتقال پیام شکل می‌گیرد. وجود آمارهای روزافزون اختلالات روانی و به تبع آن، پیامدهای اجتماعی نشأت گرفته از آن، ما را نسبت به طرح این مسأله جدید در حوزه آسیب‌شناختی حساس نموده و سؤال تازه‌ای را مطرح کرده است که در سالیان طولانی، بدان توجه چندانی نمیشد. از اینرو، پژوهش حاضر درصدد است تا با اتخاذ روش‌شناسی کیفی و با کاربست تکنیک مصاحبه عمیق نیمهساختار یافته با 40 زن و مرد ساکن شهر تهران، به بررسی درک و تصور سوژهها از مصادیق تحقیر اجتماعی، با کنکاش در تجربه زیسته آنان بپردازد. یافتهها نشان داد که انواع و اقسام تحقیر با توجه به انگیزههای تحقیرگر، شامل چهار نوع تحقیر معطوف به هدف، تحقیر معطوف به غفلت، تحقیر معطوف به قدرت و تحقیر معطوف به تحقیرشدگی است که مصادیق تحقیر اجتماعی، با عطف به اهداف و محورهایی که در چهارچوب آن شکل می‌گیرد، به دو دسته تحقیر کلامی (شامل: القاب تشبیهی و غیرتشبیهی، تمسخر و استهزا، به کارگیری الفاظ رکیک ) و غیرکلامی (مستقیم و غیرمستقیم) تقسیم میشود.
مسائل اجتماعی ایران
مسعود کیانپور؛ لیدا ناصری
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 59-76
چکیده
هدف اصلی این نوشتار بررسی تفکرات قالبی و نگرش گروه‌های مختلف قومی نسبت به یکدیگر است. منظور از گروه قومی، گروهی از انسان‌ها است که اعضای آن دارای ویژگی‌های نیایی و اصل و نسبی یکسان یا مشترک هستند. رویکرد این پژوهش مبتنی بر روش‌شناسی کیفی است و جمع‌آوری اطلاعات از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند و تجزیه و ...
بیشتر
هدف اصلی این نوشتار بررسی تفکرات قالبی و نگرش گروه‌های مختلف قومی نسبت به یکدیگر است. منظور از گروه قومی، گروهی از انسان‌ها است که اعضای آن دارای ویژگی‌های نیایی و اصل و نسبی یکسان یا مشترک هستند. رویکرد این پژوهش مبتنی بر روش‌شناسی کیفی است و جمع‌آوری اطلاعات از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند و تجزیه و تحلیل آنها نیز بر اساس تحلیل مضمون انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان دانشگاه اصفهان تشکیل میدهند که از بین آنها 30 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند به گونهای انتخاب شدند که برای هریک از گروه‌های قومی شش گانه (ترک، لر، فارس، بلوچ، عرب و کرد) تعداد کم و بیش یکسانی در نمونه وارد شوند. محتوای مصاحبهها طی سه مرحله کدگذاری و یک مدل تماتیک از آن استخراج گردید که بیانگر وجود دو گرایش متضاد به طور همزمان است: از یک سو، نوعی احساس مبتنی بر انحصار طلبی قومی دیده میشود، به این معنا که هر یک از اقوام بر ویژگیها و هویت قومی منحصر به فرد خویش تأکید میکنند و از سوی دیگر، نوعی چندگانگی قومی در میدان مورد مطالعه دیده میشود که با تأکید بر همبستگی ملی، اختلافات بین قومی را تا حدی کنار زده خیر عمومی را در راستای حفظ یکپارچگی و امنیت کشور مورد توجه قرار می‌دهد.
مسائل اجتماعی ایران
زهره رهنمافلاورجانی؛ مژده کیانی
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 77-90
چکیده
افزایش تحصیلات، ورود به حوزه اشتغال، بالا رفتن آگاهی و مشارکت زنان در عرصه‌های اجتماعی، از عواملی است که احساس و باور آنان به نابرابر بودن شرایط را در جامعه فراهم می‌آورد؛ احساسی که میتواند فرصتها و عرصه‌های اجتماعی را به عنوان کالای فرهنگی- اقتصادی- اجتماعی که سرمایه اجتماعی نام دارد، تحت تأثیر ...
بیشتر
افزایش تحصیلات، ورود به حوزه اشتغال، بالا رفتن آگاهی و مشارکت زنان در عرصه‌های اجتماعی، از عواملی است که احساس و باور آنان به نابرابر بودن شرایط را در جامعه فراهم می‌آورد؛ احساسی که میتواند فرصتها و عرصه‌های اجتماعی را به عنوان کالای فرهنگی- اقتصادی- اجتماعی که سرمایه اجتماعی نام دارد، تحت تأثیر قرار دهد. این پژوهش با هدف چگونگی تأثیر احساس نابرابری جنسیتی بر وضعیت سرمایه اجتماعی زنان تحصیلکرده شهر اصفهان انجام شده است. مبانی نظری متغیرها و پارامترهای این پژوهش، بر مبنای نظریات چافتز، بلوم برگ و پیر بوردیو تدوین شده است. روش این پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه محقق ساخته، دارای قابلیت اعتماد و اعتبار است. جامعه آماری پژوهش، زنان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، شش منطقه از مناطق چهارده‌گانه شهر اصفهان است. حجم نمونه 385 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران به‌دست آمده است. با استفاده از نرمافزار spss برای آزمون فرضیات و تحلیل دادهها، از ضریب همبستگی و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داده است که بین احساس نابرابری اجتماعی، نابرابری خانوادگی و احساس نابرابری اقتصادی و سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و معنادار آماری وجود دارد.
رسانه
سارا نجف‌پور؛ امیرمسعود شهرام نیا؛ علی تدین‌راد
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 91-106
چکیده
با توجه به اهمیت مشارکت سیاسی شهروندان در جوامع امروز و همچنین، این موضوع که ایران؛ به‌ویژه در سال‌های پس از انقلاب، افزایش مشارکت سیاسی مردم و دستیابی به توسعه سیاسی را به عنوان یکی از اهداف خود قرار داده است، پژوهش حاضر می‌کوشد آموزه‌های فرهنگ سیاسی را که از طریق تلویزیون و مطبوعات به شهروندان؛ خصوصاً دانش‌آموزان ...
بیشتر
با توجه به اهمیت مشارکت سیاسی شهروندان در جوامع امروز و همچنین، این موضوع که ایران؛ به‌ویژه در سال‌های پس از انقلاب، افزایش مشارکت سیاسی مردم و دستیابی به توسعه سیاسی را به عنوان یکی از اهداف خود قرار داده است، پژوهش حاضر می‌کوشد آموزه‌های فرهنگ سیاسی را که از طریق تلویزیون و مطبوعات به شهروندان؛ خصوصاً دانش‌آموزان دبیرستانی منتقل میشود، بررسی کند و به این نکته پی ببرد که آیا این دو رسانه به عنوان بخش مهمی از فرآیند جامعه‌پذیری سیاسی در انتقال آموزه‌های فرهنگ سیاسی مشارکتی در میان دانش‌آموزان موفق عمل کردهاند. در حقیقت، پرسش اصلی این مقاله این است که: تلویزیون و مطبوعات در ایران کدام آموزه‌های فرهنگ سیاسی را به مخاطبان دانش‌آموز خود منتقل میکنند و آیا این آموزه‌ها دانش‌آموزان را به سمت فرهنگ سیاسی مشارکتی رهنمون می‌سازد؟ بنابر فرضیه مقاله حاضر، تلویزیون و مطبوعات در ایران بیش از آنکه به تقویت آموزه‌های فرهنگ سیاسی مشارکتی، مانند حقوق شهروندی و مانند آن بپردازند، به گسترش آموزه های فرهنگ سیاسی تبعی پرداخته‌اند و از آنجا که به دلایل مختلف در کسب اعتماد مخاطبان خود موفقیت چندانی نداشته‌اند، اندک آموزه‌های آنها که رنگ و بوی فرهنگ مشارکتی داشته است نیز از سوی مخاطب مورد توجه و استقبال چندانی قرار نگرفته است. نگارنده در پژوهش حاضر کوشیده است با استفاده از روش پیمایشی و توزیع پرسشنامه در میان دانش‌آموزان پایه‌های دوم و سوم دبیرستان شهر اصفهان، به سؤال‌های پژوهش پاسخ دهد. در همین راستا، 440 پرسشنامه در میان دانش‌آموزان توزیع شد که 22 عدد از آنها به علت کامل نبودن از فرایند پژوهش حذف شدند و تعداد 418 پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفتند. در تحلیل آماری پژوهش از شیوه‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده و به این وسیله یافته‌های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. براساس یافته‌های پژوهش، تلویزیون بیش از مطبوعات در راستای گسترش آموزه‌های فرهنگ سیاسی مشارکتی حرکت نموده؛ در حالی که آموزه‌های فرهنگ سیاسی که توسط مطبوعات به دانش‌آموزان دبیرستانی منتقل شده، بیشتر تبعی بوده‌اند.
مسائل اجتماعی ایران
فاطمه غلامی؛ امید قادرزاده
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 107-124
چکیده
مقاله حاضر به روش کیفی و به قصد راه بُردن به دلایل روی آوردن زنان به فالگیری، دلالتها و پیامدهای فالگیری در زندگی فردی و خانوادگی زنان صورت گرفته است. یافته‌های تحقیق به کمک تکنیک مشاهده و مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته گردآوری و برای عملیات میدانی تحقیق و تحلیل دادهها نیز روش نظریه مبنایی استفاده شده است. با کمک روش ...
بیشتر
مقاله حاضر به روش کیفی و به قصد راه بُردن به دلایل روی آوردن زنان به فالگیری، دلالتها و پیامدهای فالگیری در زندگی فردی و خانوادگی زنان صورت گرفته است. یافته‌های تحقیق به کمک تکنیک مشاهده و مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته گردآوری و برای عملیات میدانی تحقیق و تحلیل دادهها نیز روش نظریه مبنایی استفاده شده است. با کمک روش نمونه‌گیری گلوله برفی با 30نمونه از مطلعان کلیدی مصاحبه شده تا اشباع نظری حاصل گردد. بر مبنای نتایج تحقیق، زنان به دلایلی چون روزمرگی، آیندهنگری، فشارهنجاری، فقدان حمایت اجتماعی به فالگیری روی میآورند. در این میان، مدرنشدن و روانکاوانه شدن فالگیری به عنوان شرایط مداخلهگر و فردی شدن باورها و کلیشههای جنسیتی به عنوان زمینه تسهیلگر عمل می‌نماید. بر مبنای تجربه و درک زنان، مراکز فالگیری در کنار کارکردهای مشکلگشا و فراغتی به نوعی پاتوق زنانه مبدل شده است. زنان تخلیه روانی، افسونزدگی زندگی، احساس ندامت را از مهمترین پیامدهای مراجعه به فالگیر تلقی میکنند. مقوله هسته استخراج شده از تجربه و درک زنان از فالگیری بر ناامنی زندگی زنان دلالت دارد.
خانواده و جنسیت
حوریه ربانی اصفهانی؛ بهجت یزد خواستی
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 125-140
چکیده
خانواده رکن اساسی جامعه انسانی است و شرط پویایی و استواری آن، وجوب روابط صحیح و پایدار میان زن، شوهر و فرزندان است. اسلام به عنوان عالی‌ترین راهنمای حیات بشری، 1400 سال پیش بهترین هدایتگری و نظریهپردازی در مورد خانواده را انجام داده، تمامی دستورهای اسلام به نوعی ناظر بر صیانت از خانواده است. جامعه کنونی ...
بیشتر
خانواده رکن اساسی جامعه انسانی است و شرط پویایی و استواری آن، وجوب روابط صحیح و پایدار میان زن، شوهر و فرزندان است. اسلام به عنوان عالی‌ترین راهنمای حیات بشری، 1400 سال پیش بهترین هدایتگری و نظریهپردازی در مورد خانواده را انجام داده، تمامی دستورهای اسلام به نوعی ناظر بر صیانت از خانواده است. جامعه کنونی ایران به عنوان مهمترین کشور شیعی، سعی در پیاده کردن اصول و راهکارهای اسلام در زمینههای مختلف کرده، ولی این امر تحت تأثیر عوامل متعددی، از جمله: ورود فرهنگ غرب به کشور به خصوص آثار جنبش فمینیسم ، بازمانده فرهنگ پدر سالاری سنتی و... است که آموزه‌های اسلامی را در مواردی کم رنگ نموده است. در این مقاله سعی شده تا با روش مصاحبه به بررسی تأثیر فمینیسم بر نهاد خانواده (مطالعه کیفی زنان اصفهان) بپردازیم و در این میان، به نقش زن به عنوان زیربنای اصلی خانواده که مورد بیشترین هجوم فمینیسم رادیکال است، پرداخته شده است. در این پژوهش، از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده کردیم و این نتیجه به دست آمد که با وجود تفکر مردسالارانه در فرهنگ ایرانی و نفوذ تفکر فمینیستی در جامعه، همچنان تفکر اسلامی مبنی بر حفظ کانون خانواده، اهمیت نقش مادری و همسری، رشد و تعالی زن در کنار مراقبت از حریم خانواده و ..... سرلوحه زندگی زن ایرانی قرار دارد و هنوز هم زن مهمترین نقش خود را در خانواده و حفظ و تعالی آن می بیند؛ ولی در زمینه حجاب و پوشش متأسفانه این مطلب بسیار کمرنگ شده و بروز تقیدات مذهبی در این زمینه بسیار کاهش یافته و لزوم فرهنگسازی صحیح را در این زمینه‌ها نشان می‌دهد.
مسائل اجتماعی ایران
آرمان حیدری
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 141-158
چکیده
در بررسی رابطۀ سرمایه اجتماعی با سلامت، تفکیک دو نوع سرمایه اجتماعی ساختاری و شناختی و توجه به آن دو مهم است. بعلاوه، اکثر نظریه‌پردازان و محققان معتقدند سرمایه اجتماعی نه تنها به صورت مستقیم، بلکه بیشتر به واسطۀ متغیرهای روان‌شناختی مانند افزایش عزت نفس، بر احساس سلامت افراد تأثیر می‌گذارد. هدف مقاله ...
بیشتر
در بررسی رابطۀ سرمایه اجتماعی با سلامت، تفکیک دو نوع سرمایه اجتماعی ساختاری و شناختی و توجه به آن دو مهم است. بعلاوه، اکثر نظریه‌پردازان و محققان معتقدند سرمایه اجتماعی نه تنها به صورت مستقیم، بلکه بیشتر به واسطۀ متغیرهای روان‌شناختی مانند افزایش عزت نفس، بر احساس سلامت افراد تأثیر می‌گذارد. هدف مقاله حاضر با اتکای به موارد فوق، بررسی رابطۀ هر دو نوع سرمایه اجتماعی (ساختاری و شناختی) و عزت نفس با احساس سلامت افراد متأهل شهر یاسوج بوده است. روش انجام پژوهش کمّی – پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه برای دستیابی به دادهها استفاده شده است. برای اندازه‌گیری احساس سلامت، از پرسشنامه سلامت خودسنج ( PHQ ) اسپیتزور و دیگران [1] استفاده شد. بر اساس فرمول لین، تعداد 400 نفر از زنان و مردان متأهل شهر یاسوج به عنوان نمونه تعیین شدند. روش نمونه‌گیری تحقیق، طبقه‌ای – سهمیه‌ای و تصادفی بوده است. نتایج تحقیق نشان داده‌اند متغیرهای رضایت اجتماعی، عزت نفس، حمایت اجتماعی، مشارکت در امور مذهبی، تعامل با خویشاوندان، رابطه با دوستان و دید و بازدیدهای دوره‌ای با آشنایان، به ترتیب، بالاترین همبستگی مثبت و معنی‌دار را با احساس سلامت پاسخگویان داشته‌اند؛ سه متغیر رضایت اجتماعی، عزت نفس و رابطه با دوستان توانسته‌اند 17درصد از واریانس احساس سلامت پاسخگویان را تبیین کنند. در مورد چگونگی سازوکار تأثیرگذاری سرمایه اجتماعی بر احساس سلامت می‌توان گفت بعد ساختاری سرمایه اجتماعی به واسطۀ تأثیرگذاری بر بعد شناختی آن و هر دو، به واسطۀ ارتقای عزت نفس افراد بر احساس سلامت آنان تأثیر میگذارند. [1] Spitzor et al
خانواده و جنسیت
میثم محمدی؛ امیر رستگارخالد
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 159-180
چکیده
براساس دادههای منتشر شده از سوی سازمآن‌های مختلف جمعیتشناختی، نرخ باروری در بسیاری از کشورهای جهان و از جمله در ایران در حال کاهش است. این امر میتواند ناشی از دلایل متعددی باشد. با وجود این، دگرگونیهای فرهنگی طی چند دهه اخیر، در میان سایر تغییرات، بیشتر از همه خودنمایی میکنند: رشد فردگرایی، ...
بیشتر
براساس دادههای منتشر شده از سوی سازمآن‌های مختلف جمعیتشناختی، نرخ باروری در بسیاری از کشورهای جهان و از جمله در ایران در حال کاهش است. این امر میتواند ناشی از دلایل متعددی باشد. با وجود این، دگرگونیهای فرهنگی طی چند دهه اخیر، در میان سایر تغییرات، بیشتر از همه خودنمایی میکنند: رشد فردگرایی، تغییرات مذهبی، رشد سکولاریسم و دگرگونی در ارزش های خانوادگی، در زمره مهمترین تحولاتی قرار دارند که می‌توان ارتباط آنها را با باروری بررسی کرد. هدف از این پژوهش، مطالعه رابطه تحولات فرهنگی در حوزههای فردی، خانوادگی و مذهبی با تغییرات نرخهای باروری در مراکز استآن‌های ایران است. دادههای مربوط به این تحولات فرهنگی از یافته‌های پیمایش ارزشها و نگرشهای ایرانیان در سال 1380 استخراج شده است. برای به‌دست آوردن نرخهای باروری عمومی در این سال نیز، میزآن‌های باروری در سال 1375، براساس روش "فرزندان خود" به دادههای استاندارد برای سال 1380 تبدیل شده است. برایناساس، روش تحقیق در این مطالعه، از نوع تحلیل ثانوی است. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه کاملاً معناداری میان متغیرهای فردگرایی، دینداری، سکولاریسم و ارزشهای خانوادگی در میان مراکز استانی ایران با نرخهای باروری در این استان‌ها وجود دارد؛ بهاین معنا که هر چه میزان دینداری شهرها بیشتر، سطوح سکولاریسم و فردگرایی کمتر، میزان توجه به ارزشهای خانوادگی بیشتر باشد، نرخ باروری در آن شهرها بیشتر است و برعکس، دینداری کمتر، سکولاریسم و فردگرایی بیشتر و توجه به ارزشهای خانوادگی کمتر، با نرخهای پایین باروری رابطهای مثبت و همسو دارند.
مسائل اجتماعی ایران
هادی شیرویه زاد؛ علی نصر اصفهانی؛ محمد مهدی توکلی؛ سعید جعفری
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 181-196
چکیده
مطالعات گوناگون لزوم توجه به مدیریت سرمایه انسانی را مشخص کردهاند و سرمایه انسانی را به عنوان یک مزیت رقابتی برای سازمان در نظر گرفته و بیان میکنند که یکی از راههای کسب مزیت رقابتی برای سازمان از طریق توجه به سرمایه انسانی میباشد. از طرف دیگر سرمایهگذاری در سرمایه انسانی، باعث افزایش تعهد سازمانی ...
بیشتر
مطالعات گوناگون لزوم توجه به مدیریت سرمایه انسانی را مشخص کردهاند و سرمایه انسانی را به عنوان یک مزیت رقابتی برای سازمان در نظر گرفته و بیان میکنند که یکی از راههای کسب مزیت رقابتی برای سازمان از طریق توجه به سرمایه انسانی میباشد. از طرف دیگر سرمایهگذاری در سرمایه انسانی، باعث افزایش تعهد سازمانی میشود و از این طریق سازمان میتواند کارکنان را نسبت به انجام کار خود در جهت اهداف سازمان متعهد کند. بر همین مبنا در این پژوهش سعی شده است به بررسی تأثیر مدیریت سرمایه انسانی بر تعهد سازمانی پرداخته شود. بدین منظور، شرکت مهندسی بینالمللی فولاد تکنیک به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد و در ابتدا با استفاده از پرسشنامههای مدیریت سرمایه انسانی باسی و مکمورر و تعهد سازمانی پورتر سطح مدیریت سرمایه انسانی سازمان و تعهد سازمانی ارزیابی گردیده است و در مرحله بعد با استفاده از آزمونهای آمار استنباطی و همبستگی به تجزیه و تحلیل مدیریت سرمایه انسانی و تعهد سازمانی پرداخته شده است و در نهایت، نیز با استفاده از تحلیل مسیر، یک مدل تجربی جهت نشان دادن رابطه متغیرها ارائه شده است. نتایج حاصل نشان داد که محرک دسترسی به دانش از محرکهای پنجگانه مدیریت سرمایه انسانی با میانگین 48/3 در بالاترین سطح در میان محرکهای مدیریت سرمایه انسانی قرار دارد و سطح تعهد سازمانی با میانگین 503/3 در سطح مطلوبی قرار گرفته است. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نیز نشان داد که محرک ظرفیت یادگیری دارای بالاترین همبستگی در میان محرکهای سرمایه انسانی با تعهد سازمانی میباشد و همچنین در کل بین مدیریت سرمایه انسانی و تعهد سازمانی نیز ضریب هبستگی برابر 0.508 وجود دارد. در انتها نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر نشان داد که دو محرک ظرفیت یادگیری و مشارکت کارکنان به صورت مستقیم بر تعهد سازمانی تأثیر میگذارند.
فرهنگ
اکبر طالب پور
دوره 26، شماره 2 ، بهار 1394، صفحه 197-211
چکیده
پاپ شدن نوحه؛ ابزار نرم تقدس‌زدایی از عزاداری (تحلیل تقارن محتوای نوحه پاپ) اکبر طالب‌پور، استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی * چکیده عوامل زیادی در پاپ شدن نوحه دخالت دارند اما دو عامل از سایر عوامل مهم‌ترند؛ اولین عامل استفاده از موسیقی پاپ غربی در اجرای نوحه یعنی تغییر ریتم نوحه ...
بیشتر
پاپ شدن نوحه؛ ابزار نرم تقدس‌زدایی از عزاداری (تحلیل تقارن محتوای نوحه پاپ) اکبر طالب‌پور، استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی * چکیده عوامل زیادی در پاپ شدن نوحه دخالت دارند اما دو عامل از سایر عوامل مهم‌ترند؛ اولین عامل استفاده از موسیقی پاپ غربی در اجرای نوحه یعنی تغییر ریتم نوحه از ماژور به مینور است؛ این امر به معنای استفاده از اشعار و آهنگ‌هایی با ریتم تند و ضربی در اجرای نوحه‌هاست که نوحه را هیجانی می‌نماید در حالی‌که در نوحه سنتی ایرانی ریتم نوحه ماژور بود و از اشعار و آهنگ‌هایی با ریتم کند و آرام استفاده میشود که نوحه را دلنشین‌تر و حزین‌تر می‌نماید. دومین عامل استفاده از اصطلاحات خاص غیر دینی با سبک محاوره‌ای به مثابه آزاد نمودن عزاداری از تقیدات مذهبی است. هر دو عامل مذکور در سال‌های اخیر با هوشمندی خاصی از طریق قدرت نرم بر عزاداران اعمال شده است و عزاداران بی‌آنکه خود بدانند در دامن فرهنگ غربی افتاده‌اند. در مقاله حاضر تأثیر موسیقی پاپ به‌عنوان یکی از نمادهای قدرت نرم غربی در میزان پاپ نمودن نوحه و تقدس‌زدایی از آن بررسی شده است. 200 کلیپ (فارسی و ترکی) که در فاصله سال‌های 1382 تا 1392 اجرا شده بودند با استفاده از تکنیک تحلیل محتوای کمی بررسی گردید. این کلیپ‌ها با استفاده از روش تحلیل احتمال وقوع از جنبه تقارن در مفاهیم؛ آموزه‌های دینی، آموزه‌های اخلاقی، آموزه‌های معرفتی، عبارات عاطفی احساسی، عبارات سخیف، عبارات سلطنتی، عبارات موهوم، ریتم نوحه، عبارات مرتبط با تحریف تاریخی بررسی شده، از طریق آزمون خی‌دو تقارن مفاهیم فوق اندازه‌گیری شد. نتایج تحقیق نشان دادند؛ اولاً تقارن معنی‌داری بین مفاهیم مرتبط با نوحه عاری از تقدس در بین نمونه‌‌های آماری هر دو زبان مورد مطالعه وجود دارد که این امر نشانگر فاصله گرفتن نوحه از متن مذهبی و تقدس‌زدایی از نوحه است. ثانیاً همگرایی در بین نوحه‌های فارسی و ترکی در زمینه تقدس‌زدایی مشاهده شد.
